Zadzwoń 32 506 50 85 
Medycyna pracy – jakie badania należy wykonać?
Medycyna pracy to specjalizacja lekarska, w której centrum zainteresowań leży wpływ środowiska pracy na zdrowie pracownika. Lekarz medycyny pracy zleca i wykonuje badania profilaktyczne, zajmuje się także diagnostyką, leczeniem i profilaktyką chorób zawodowych. Jeśli więc niebawem idziesz do nowej pracy lub zmieniasz stanowisko, albo pracujesz w swojej firmie od dłuższego czasu i zaświadczenie lekarskie o zdolności do pracy za chwilę straci ważność, to na pewno będziesz musiał udać się na badania do lekarza medycyny pracy. Jak takie badania wyglądają? Czego możesz spodziewać się podczas wizyty? Czy lekarz może nie dopuścić Cię do pracy z uwagi na zły stan zdrowia?
Spis treści:
Czym zajmuje się lekarz medycyny pracy?
Medycyna pracy: jakie badania są wykonywane?
Badania wstępne do pracy
Badania okresowe
Badania kontrolne
Skierowanie do lekarza medycyny pracy – kto je wystawia?
Co potrzebne do lekarza medycyny pracy?
A co, jeśli lekarz medycyny pracy nie wyrazi zgody na pracę?
Podsumowanie
Czym zajmuje się lekarz medycyny pracy?
Głównym zadaniem lekarza medycyny pracy jest stwierdzenie, czy stan zdrowia pracownika pozwala mu na wykonywanie czynności wymaganych na danym stanowisku pracy. Oceny dokonuje na podstawie wywiadu lekarskiego i wyników przeprowadzonych badań. W trakcie rozmowy z pacjentem lekarz pyta m.in o:
- choroby przewlekłe,
- zażywane leki,
- nałogi,
- choroby występujące w rodzinie
- przebyte w przeszłości
- urazy,
- operacje.
Następnie wykonuje badania palpacyjne – może sprawdzić kręgosłup, osłuchać płuca, zmierzyć ciśnienie, a także zlecić wykonanie morfologii czy badania moczu. W razie potrzeby może też wysłać przyszłego pracownika do specjalisty. Jeśli jest on np. nauczycielem pracującym głosem, lekarz medycyny pracy może skierować go do laryngologa. Jeśli pracownik narażony jest na kontakt z kurzem i pyłami, może zlecić wykonanie RTG płuc i spirometrii. Na tym jednak rola lekarza medycyny pracy się nie kończy. Do pozostałych zadań tego specjalisty należą:
- informowanie o wszelkich zagrożeniach występujących na danym stanowisku pracy,
- informowanie o chorobach zawodowych mogących wystąpić na danym stanowisku pracy,
- diagnozowanie chorób zawodowych,
- zajmowanie się profilaktyką zdrowotną osób zatrudnionych,
- prowadzenie działalności promocyjnej w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy.
Medycyna pracy: jakie badania są wykonywane?
Wizyta u lekarza medycyny pracy przebiega różnie w zależności od zawodu i stanowiska pracy, jakie zajmuje / będzie zajmował badany pracownik. Czasem wystarczy wywiad lekarski i badanie okulistyczne, czasem niezbędna jest konsultacja ze specjalistą, np. neurologiem, laryngologiem czy pulmonologiem. Jeśli pacjent w trakcie pracy zawodowej będzie miał kontakt z żywnością bądź dużą liczbą ludzi, musi poddać się badaniom sanitarno-epidemiologicznym i wyrobić tzw. książeczkę sanepidowską. Przebieg wizyty u lekarza medycyny pracy będzie też oczywiście uzależniony od tego, jaki to rodzaj badań. W medycynie pracy wyróżniamy bowiem ich trzy rodzaje:
Badania wstępne do pracy
Na wstępne badania lekarskie wysyłani są wszyscy nowi pracownicy, jeszcze zanim rozpoczną wykonywać swoje obowiązki. Ich celem jest oczywiście ustalenie, czy stan zdrowia przyszłego pracownika pozwala mu na wykonywanie określonych czynności. Zaświadczenie lekarskie, jakie pacjent otrzymuje po badaniach wstępnych ma ograniczony termin ważności.
W zależności od charakteru stanowiska badania wstępne do pracy mogą być ważne np. przez 2, 3 albo 5 lat. Później pracownik zostaje skierowany na tzw. badania okresowe. Ale o nich za chwilę.
Warto dodać, że pracodawca nie ma obowiązku wysyłania pracownika na badania wstępne, jeśli:
- zatrudnił go, a następnie rozwiązał z nim umowę i znów zatrudnił na identyczne stanowisko w odstępie czasu nieprzekraczającym 30 dni;
- zatrudnił go na to samo stanowisko, na którym pracował u poprzedniego pracodawcy, a odstęp pomiędzy zatrudnieniem u poprzedniego i obecnego pracodawcy nie przekracza 30 dni.
Dowiedz się więcej: ABC medycyny pracy: badania wstępne
Badania okresowe do pracy
Co najmniej kilka dni przed upływem terminu ważności zaświadczenia ze wstępnych badań lekarskich pracodawca zobowiązany jest wysłać pracownika na okresowe badania lekarskie. Mają one przede wszystkim sprawdzić, czy w trakcie zatrudnienia stan zdrowia pracownika nie zmienił się i czy w dalszym ciągu jest on w stanie pełnić obowiązki na swoim stanowisku. Niestawienie się na badania okresowe może skończyć się odmową przedłużenia umowy o pracę, a nawet wypowiedzeniem. Warto więc pilnować terminu okresowych badań lekarskich i stawić się na nie, by nie ryzykować zwolnieniem z pracy.
Dowiedz się więcej: ABC medycyny pracy: badania okresowe
Badania kontrolne do pracy
Kontrolne badania lekarskie są o tyle specyficzne, że wykonuje się je w jednym konkretnym przypadku: gdy pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim, a przerwa w pracy wynosiła więcej niż 30 dni. Badania kontrolne wykonuje się najczęściej już pierwszego dnia po zakończeniu zwolnienia lekarskiego i mają one na celu sprawdzić, czy pracownik jest w stanie wrócić po chorobie na zajmowane wcześniej stanowisko pracy.
Skierowanie do lekarza medycyny pracy – kto je wystawia?
Skierowanie do lekarza medycyny pracy wystawia pracodawca. Jest on także zobowiązany pokryć koszty wszystkich badań lekarskich – wstępnych, okresowych oraz kontrolnych. Ponadto skierowanie do lekarza medycyny pracy powinno zostać sporządzone w dwóch egzemplarzach. Jeden trafia do lekarza, drugi do akt osobowych pracownika.
Co potrzebne do lekarza medycyny pracy?
Na wizytę do lekarza medycyny pracy należy przynieść:
- dokument tożsamości;
- oryginał skierowania na badania wstępne/ okresowe/ kontrolne;
- orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (jeśli takie posiadamy);
- całą dotychczasową dokumentację medyczną: wypisy ze szpitali, wyniki przeprowadzonych badań itp.;
- zaświadczenie od psychologa (jeśli dane stanowisko pracy tego wymaga)
- okulary/ soczewki kontaktowe (jeśli je nosimy).
A co, jeśli lekarz medycyny pracy nie wyrazi zgody na pracę?
Jeśli lekarz medycyny pracy stwierdzi nieprawidłowości lub rozpozna u pracownika chorobę zawodową, skieruje go do odpowiedniego ośrodka, np. do szpitala lub przychodni zajmującej się leczeniem chorób zawodowych. Jeśli natomiast stwierdzi, że środowisko pracy szkodzi zdrowiu pracownika, pracodawca zobowiązany jest przenieść go w inne miejsce. Brak reakcji ze strony pracodawcy uprawnia pracownika do rozwiązania umowy bez okresu wypowiedzenia.
Podsumowując, pracownik może zostać skierowany na jedno z trzech rodzajów badań: wstępne, okresowe lub kontrolne. Lekarzem przeprowadzającym te badania jest lekarz medycyny pracy. Głównym zadaniem tego specjalisty jest stwierdzenie, czy pracownik nadaje do pracy na danym stanowisku. Badania pracowników wykonywane są z różną częstotliwością i kieruje na nie pracodawca. Lekarz medycyny pracy ocenia stan zdrowia pracownika na podstawie wywiadu lekarskiego oraz wyników przeprowadzonych badań. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości lub rozpoznania choroby zawodowej ma obowiązek skierować go do odpowiedniego ośrodka, np. przychodni zajmującej się leczeniem chorób zawodowych.
Źródła:
- B. Naróg: Badania medycyny pracy – wstępne, okresowe, kontrolne, https://kadry.infor.pl/kadry-dla-poczatkujacych/2992319,Badania-medycyny-pracy-wstepne-okresowe-kontrolne.html [dostęp: 16.08.2023].
- J. Woźniak: Jakie są obowiązki pracodawców? Wyjątki przy badaniach wstępnych? Jak zawrzeć umowę z placówką medycyny pracy?, https://poradnikhr.blog/2018/12/10/wstepne-okresowe-i-kontrolne-badania-lekarskie/ [dostęp: 16.08.2023].
Autor: Redakcja holsäMED.
Data ostatniej aktualizacji: 16.08.2023
Artykuły zamieszane na blogu mają charakter wyłącznie informacyjny i nie mogą zastąpić konsultacji lekarskiej.
Zatrudniasz pracowników? Chcesz zapewnić im profilaktyczną opiekę zdrowotną? Zapraszamy do nawiązania współpracy z holsäWORK. Lekarz medycyny pracy Katowice wykuje badania wstępne, okresowe, kontrolne, badania dla kierowców oraz do celów sanitarno-epidemiologicznych.
Zadzwoń: 32 506 50 85
Napisz: info@holsaMED.pl
