Przewodnik po wadach wzroku: astygmatyzm
Astygmatyzm, inaczej niezborność oka, jest jedną z najczęstszych, obok krótkowzroczności i dalekowzroczności, wad wzroku w naszej populacji. Dotyczy nawet 40% ludzi na świecie. Astygmatyzm powoduje, że świat przed naszymi oczami staje się nieostry i zamglony. Dlaczego? Na czym polega to schorzenie? Czy do skorygowania astygmatyzmu wystarczą zwykłe okulary? Sprawdź!
Jak widzi osoba z astygmatyzmem?
Osoba z astygmatyzmem widzi niewyraźnie w różnych odległościach, tzn. zarówno przedmioty znajdujące się blisko jak i daleko. Zastanawiasz się pewnie, dlaczego tak się dzieje i na czym polega astygmatyzm? W zdrowym oku promienie odbite od widzianego przedmiotu skupiane są przez układ optyczny oka dokładnie na siatkówce. W astygmatyzmie dzieje się inaczej. Promienie światła nie skupiają się w jednym miejscu na siatkówce, lecz w różnych miejscach – zarówno przed, jak i za siatkówką. O tym, jak widzą ludzie z astygmatyzmem decyduje nieprawidłowy kształt przedniej części oka, czyli rogówki lub soczewki. Zdrowa rogówka ma okrągły kształt. Gdybyśmy więc zrobili przekrój takiej rogówki, to za każdym razem otrzymalibyśmy ten sam obraz. W praktyce oznacza to też, że w każdym przekroju rogówka ma taką samą moc skupiania światła. Rogówka w oku z astygmatyzmem nie jest idealnie okrągła, bardziej przypomina elipsę, czyli spłaszczony okrąg. Poszczególne przekroje rogówki będą zatem różnić się od siebie. W niektórych będzie ona bardziej wypukła, w innym mniej. To z kolei przekłada się na różną moc skupiania światła, a co za tym idzie zniekształcony obraz.
Jak widzi astygmatyk w nocy?
W przebiegu astygmatyzmu pogorszenie widzenia może występować także o zmierzchu oraz w nocy. W oku o nieprawidłowej refrakcji promienie świetlne nie załamują się w odpowiedni sposób. Astygmatyk, patrząc w nocy np. na światła reflektorów samochodowych, widzi rozmazany obraz.
Skąd się bierze astygmatyzm?
Niezborność oka ma najczęściej charakter wrodzony i pojawia się, gdy rogówka osiągnie określony poziom deformacji. Astygmatyzm często współistnieje też z innymi wadami wzroku, krótkowzrocznością lub dalekowzrocznością. Ponadto astygmatyzm może rozwinąć się w następstwie urazu czy operacji.
Zobacz też: Przewodnik po wadach wzroku: krótkowzroczność
Mrużenie oczu, nieostre widzenie – astygmatyzm objawy
Objawy astygmatyzmu mogą być bardzo różnorodne. Osoba dotknięta tym schorzeniem najczęściej skarży się na nieostre i zamglone widzenie. Z tego powodu często mruży oczy, by choć trochę poprawić jakość obrazu. Linie proste astygmatyk może postrzegać jak krzywe, niektóre z nich mogą mu się też wydawać bardziej wyraźne od innych. Właśnie dlatego osobom dotkniętym astygmatyzmem często zdarza się przekrzywiać głowę, gdy na coś patrzą. Bardzo charakterystyczne jest też mylenie liter, np. „P” z „F” albo „D” z „O”. Ponadto niezborności oka mogą towarzyszyć także:
- bóle głowy,
- podwójne widzenie,
- trudności w ocenie odległości,
- trudności z wyczuciem przestrzeni.
Regularny i nieregularny – różne rodzaje astygmatyzmu
Astygmatyzm ma wiele różnych rodzajów. W tym artykule omówimy jednak tylko te podstawowe. W zależności od tego, której części oka dotyczy astygmatyzm, możemy wyróżnić astygmatyzm rogówkowy lub soczewkowy. Kolejnym kryterium podziału jest wzajemne ułożenie osi astygmatycznych Tu możemy wyróżnić astygmatyzm:
- regularny – kiedy oko posiada dwie prostopadłe osie optyczne, wadę tą można korygować soczewkami okularowymi cylindrycznymi
- nieregularny – oko posiada nieprostopadłe osie optyczne, wady tej nie da się korygować okularami, niezbędne jest stosowanie soczewek kontaktowych.
Ponadto astygmatyzm możemy podzielić ze względu na wadę wzroku, z którą współwystępuje:
- astygmatyzm krótkowzroczny,
- astygmatyzm nadwzroczny,
- astygmatyzm mieszany.
Zapamiętaj! Nieostre, zamglone widzenie powinno każdego skłonić do wizyty w poradni okulistycznej, w której okulista wykona odpowiedni test na astygmatyzm: badanie oceniające jakość widzenia, badanie frakcji oka, topografię rogówki czy tzw. keratometrię, czyli pomiar promienia krzywizny i mocy łamiącej rogówki w poszczególnych południkach.
Zobacz też: Przewodnik po wadach wzroku: dalekowzroczność
Astygmatyzm jak leczyć
Jeśli zastanawiasz się, czy da się wyleczyć astygmatyzm, to odpowiedz na to pytanie jest niestety przecząca – nie da się go wyleczyć. Wadę tę można jednak dość łatwo skorygować za pomocą dobrze dobranych okularów. Różnią się one tym od zwykłych, że posiadają szkła cylindryczne. Tradycyjne okulary można oczywiście zastąpić soczewkami kontaktowymi, również wyposażonymi w cylindry. Przywrócić prawidłową ostrość widzenia można również dzięki zabiegom laserowym, np. metodą LASIK.
Reasumując, astygmatyzm jest wadą wzroku, na którą cierpi znaczna część naszego społeczeństwa. Powoduje nieostre widzenie i wynika nieprawidłowego kształtu rogówki lub soczewki, które nie skupiają promieni świetlnych we właściwym miejscu we wnętrzu oka. Wadę można skorygować w bardzo prosty sposób za pomocą szkieł okularowych cylindrycznych lub soczewek kontaktowych. Dobór odpowiednich okularów zawsze musi być poprzedzony badaniem okulistycznym.