Zadzwoń 32 506 50 85 
Badania laboratoryjne a diagnostyka chorób zakaźnych: jakie testy są wykonywane?
Diagnostyka chorób zakaźnych odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu, kontrolowaniu i leczeniu infekcji. Przeprowadza się ją przy użyciu różnorodnych testów laboratoryjnych, które identyfikują patogeny odpowiedzialne za rozwój choroby. Jakie to testy? Odpowiedź na to pytanie znajdziesz w artykule.
Spis treści:
Czym jest choroba zakaźna?
Badania laboratoryjne w diagnostyce chorób zakaźnych – czym są?
Jakie są rodzaje badań laboratoryjnych w diagnostyce chorób zakaźnych?
Posiew (badanie mikrobiologiczne)
Testy serologiczne
Badania genetyczne (molekularne)
Badania laboratoryjne w diagnostyce chorób zakaźnych – podsumowanie
Czym jest choroba zakaźna?
Choroba zakaźna rozwija się na skutek wniknięcia do organizmu patogenu. Może nim być wirus, bakteria, grzyb, pasożyt, prion lub toksyna. Taka infekcja przebiega bezobjawowo lub wywołuje u osoby zakażonej szereg dolegliwości. Warto zdawać sobie sprawę, że niektóre choroby zakaźne bywają niestety śmiertelne dla człowieka. Ponieważ stanowią one poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego, ich wczesna diagnostyka jest tak istotna. Umożliwia bowiem wdrożenie odpowiedniego leczenia, a co za tym idzie, zahamowanie rozprzestrzeniania się choroby na resztę populacji.
Badania laboratoryjne w diagnostyce chorób zakaźnych – czym są?
W diagnostyce chorób zakaźnych wykorzystuje się różne narzędzia, które potwierdzają obecność infekcji oraz rozpoznają czynnik chorobotwórczy. Materiałem biologicznym poddawanym analizie w badaniach laboratoryjnych może być krew, wymaz z gardła lub z nosa, plwocina, wymaz z pochwy, mocz, kał albo zeskrobina np. ze zmiany skórnej.
Jakie są rodzaje badań laboratoryjnych w diagnostyce chorób zakaźnych?
Lekarz, który podejrzewa u pacjenta występowanie choroby zakaźnej powinien skierować go na odpowiednie badania laboratoryjne, np. posiew (badanie mikrobiologiczne), badania serologiczne czy genetyczne (molekularne). Wybór właściwej metody diagnostycznej zależy przede wszystkim od rodzaju patogenu, który przyczynił się do rozwoju choroby zakaźnej. W doborze metody istotne jest również uwzględnienie lokalizacji zakażenia oraz dostępnego materiału biologicznego. Teraz przyjrzyjmy się wybranym badaniom laboratoryjnym stosowanym w diagnostyce chorób zakaźnych.
Czytaj też: Badania krwi w profilaktyce: Dlaczego regularne testy są ważne dla zdrowia?
Posiew (badanie mikrobiologiczne)
Badanie mikrobiologiczne polega na hodowli materiału (patogenów) wyizolowanego z pobranej od pacjenta próbki na specjalnych pożywkach lub podłożach. Ma to na celu ich namnożenie oraz późniejszą ocenę mikroskopową. Posiew zalicza się do klasycznych metod diagnostycznych, który nadal odgrywa jednak istotną rolę, zwłaszcza w przypadku infekcji bakteryjnych. Dzięki analizie mikrobiologicznej można określić wrażliwość patogenu na konkretne antybiotyki, co jest niezbędne przy wyborze właściwej terapii.
Testy serologiczne
Test serologiczny wykrywa obecność przeciwciał skierowanych przeciwko konkretnemu patogenowi w surowicy krwi pacjenta. Testy te są przydatne zwłaszcza w przypadku infekcji wirusowych, takich jak HIV czy wirusowe zapalenie wątroby (HCV). Wyniki testów serologicznych mogą również pomóc określić, czy pacjent ma odporność na dany patogen, co może być istotne w kontekście szczepień oraz oceny ryzyka ponownej infekcji.
W diagnostyce chorób zakaźnych stosuje się różne techniki serologiczne, m.in.:
- ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay): To jedna z najczęściej stosowanych technik serologicznych. Umożliwia zarówno ilościową jak i jakościową analizę przeciwciał klasy IgM i IgG, a także identyfikację samego czynnika zakaźnego. Jest to badanie o wysokiej czułości, jednak obarczone pewnym ryzykiem uzyskania fałszywie dodatniego lub fałszywie ujemnego wyniku.
- Test immunofluorescencyjny IFA (Indirect Immunofluorescence Assay): Metoda polegająca na wykrywaniu przeciwciał znakowanych fluorescencyjnie. Badanie identyfikuje reakcję immunologiczną organizmu będącą efektem obecności choroby zakaźnej.
- Test aglutynacji: Opiera się na obserwowaniu zjawiska aglutynacji, czyli sklejania się cząstek patogenu pod wpływem przeciwciał obecnych w próbce. Test aglutynacji jest przydatny szczególnie w diagnostyce infekcji bakteryjnych.
- Western blot: Jest to zaawansowana technika stosowana do detekcji specyficznych białek w próbkach biologicznych. Pozwala ona na identyfikację przeciwciał skierowanych przeciwko konkretnym białkom, co jest szczególnie przydatne w diagnostyce infekcji bakteryjnych, takich jak borelioza.
Badania genetyczne (molekularne)
Badania molekularne pozwalają potwierdzić obecność czynnika infekcyjnego (np. wirusa) w organizmie poprzez identyfikację jego materiału genetycznego.
Do najczęściej stosowanych metod należą:
- PCR, czyli reakcja łańcuchowa polimerazy, która służy do namnażania materiału genetycznego patogenu, umożliwiając precyzyjną i szybką diagnostykę podejrzewanej choroby zakaźnej.
- Real-time PCR, oparta na tej samej technologii, co klasyczna PCR, jednak umożliwiająca monitorowanie reakcji w czasie rzeczywistym, co pozwala na szybkie uzyskanie wyniku. Metoda ta cechuje się wysoką specyficznością i czułością.
Czytaj też: 8 najczęstszych wyników badań krwi – co oznaczają dla Twojego zdrowia?
Badania laboratoryjne w diagnostyce chorób zakaźnych – podsumowanie
Badania laboratoryjne odgrywają kluczową rolę w diagnostyce chorób zakaźnych, umożliwiając szybką identyfikację patogenu, ocenę stopnia zakażenia oraz monitorowanie skuteczności zastosowanej terapii. W diagnostyce chorób zakaźnych wykorzystuje się różne narzędzia, np. testy serologiczne, badania mikrobiologiczne czy genetyczne. Wybór metody diagnostycznej uzależniony jest przede wszystkim od rodzaju patogenu, który doprowadził do rozwoju choroby.
Autor: Redakcja holsäMED.
Artykuły zamieszane na blogu mają charakter wyłącznie informacyjny i nie mogą zastąpić konsultacji lekarskiej.
