Odwodnienie organizmu – co musisz o nim wiedzieć?
Dorosły człowiek w niemal 60% składa się z wody. Nic więc dziwnego, że do utrzymania zdrowia i promiennego wyglądu niezbędne jest ciągłe nawadnianie organizmu. Niestety z badań wynika, że znaczna część Polaków w ogóle nie pije wody, a reszta spożywa jej zdecydowanie za mało. Ponadto często sięgamy po nią dopiero wtedy, gdy chce nam się pić. Tymczasem uczucie pragnienia to pierwsza oznaka odwodnienia organizmu. Czym dokładnie ono jest? Jakie są objawy odwodnienia? Sprawdź!
Co to jest odwodnienie?
Do odwodnienia organizmu dochodzi w efekcie utraty wody i elektrolitów. Jest ono szczególnie niebezpieczne dla małych dzieci oraz osób starszych. Dlatego warto pamiętać o przyjmowaniu odpowiedniej ilości płynów każdego dnia, zwłaszcza w miesiącach letnich, gdy pod wpływem wysokiej temperatury i na skutek nadmiernego pocenia się tracimy większe ilości wody. Odwodnienie, w zależności od poziomu osmolalności osocza, czyli liczby substancji rozpuszczonych w surowicy, takich jak jony sodu czy glukozy, możemy podzielić na hipotoniczne, izotoniczne oraz hipertoniczne.
- Odwodnienie izotoniczne – to odwodnienie, w którym osmolalność osocza utrzymuje się w normie i wynosi 280-295 mmol/l. Następuje, gdy obniża się poziom płynów w przestrzeni zewnątrzkomórkowej, a poziom płynów w przestrzeni wewnątrzkomórkowej pozostaje bez zmian. Przyczyną takiego stanu jest utrata wody i elektrolitów w takiej samej proporcji, jaka istnieje w płynie zewnątrzkomórkowym, bądź utrata pełnej krwi. Dominującym objawem odwodnienia izotonicznego jest hipowolemia, a jej główne przyczyny to: biegunka, wymioty, intensywne pocenie się spowodowane gorączką, duża utrata krwi.
Odwodnienie hipotoniczne – to odwodnienie, w którym występują zaburzenia elektrolitowe (brakuje głównie sodu), a osmolalność osocza wynosi <280 mmol/l. Występuje najczęściej, gdy dochodzi do utraty płynów izotonicznych, a niedobory uzupełniane są płynami niezawierającymi elektrolitów, np. herbatą. Przy tym rodzaju odwodnienia chory nie odczuwa silnego pragnienia.
- Odwodnienie hipertoniczne – to odwodnienie, w którym osmolalność osocza jest podwyższona i wynosi >295 mmol/l. Najczęściej ma to związek z nadmiarem sodu w organizmie i może być spowodowane np. niedostatecznym poborem wody, utratą płynów hipotonicznych przez płuca lub nerki.
Ile wypijać płynów, by nie odwodnić organizmu?
Przyjęło się, że kobiety powinny przyjmować ok. 2 litry płynów dziennie, a mężczyźni 2,5 litra. W praktyce oznacza do więc konieczność spożywania ok. 8-10 szklanek wody dziennie. Prawda jest jednak taka, że to, ile wody potrzebuje nasz organizm zależy od wielu różnych czynników: diety, aktywności fizycznej, wagi czy wieku. Na każdy kilogram masy ciała należy przyjmować ok. 30 ml wody. Jeśli osoba jest aktywna fizycznie, do tej ilości należy dodać dodatkowo od 330 do nawet 500 ml płynu, w zależności od intensywności treningu.
Objawy odwodnienia organizmu
Zastanawiasz się, jak rozpoznać odwodnienie? Organizm z reguły dość szybko sygnalizuje, że brakuje mu wody i elektrolitów. Robi to na wiele różnych sposobów. Oznaki odwodnienia to przede wszystkim:
- senność,
- zmęczenie,
- bóle głowy,
- zaburzenia koncentracji,
- obniżenie nastroju,
- brak siły fizycznej,
- suchość ust i języka,
- spadek elastyczności skóry.
Odwodnienie organizmu często skutkuje również obniżeniem ciśnienia tętniczego, tachykardią, czyli przyspieszoną akcją serca oraz skąpomoczem. Długotrwałe odwodnienie organizmu może mieć jednak znacznie poważniejsze konsekwencje, prowadzić do osłabienia organizmu, uszkodzenia wielu narządów (serca, nerek, wątroby, trzustki), a nawet do śmierci. Brak odpowiedniego nawodniania utrudnia też spalanie tłuszczu, dlatego spożywanie odpowiedniej ilości płynów jest niezbędne, jeśli chcemy, by odchudzanie było efektywne.
To może Cię zainteresować: Zdrowe grillowanie – czy to możliwe?
Dlaczego osoby starsze odwadniają się szybciej?
U osób starszych odczuwanie pragnienia jest zwykle zaburzone. Ich organizm nie potrafi też tak skutecznie utrzymać stałej temperatury ciała. Ciepło oddawane jest głównie wraz z wydychanym powietrzem i w upalne dni może nie być wystarczające. Dlatego też zadaniem opiekunów jest zapewnienie seniorowi odpowiedniej ilości płynów, zwłaszcza w okresie podwyższonych temperatur.
Co na odwodnienie organizmu – domowe sposoby
W uzupełnieniu niedoborów wody w organizmie doskonale sprawdzą się domowe izotoniki, regulujące gospodarkę wodno-elektrolitową. Idealnym przykładem naturalnego izotoniku jest sok z brzozy czy woda kokosowa, woda z cytryną i odrobiną soli albo woda z łyżką miodu. Jeśli chcesz dobrze nawodnić swój organizm, nie pij zbyt gwałtownie. Lepsze efekty uzyskasz, robiąc małe łyczki. Warto zadbać również o odpowiednią podaż soli. Bo choć jej nadmiar nie jest dobry dla naszego zdrowia, to jednak sól pomaga utrzymaniu prawidłowej gospodarki wodno-elektrolitowej. Pamiętaj, że wraz z potem pozbywasz się nie tylko wody, ale i sodu oraz innych ważnych pierwiastków.
Podsumowując, odwodnienie organizmu jest efektem nadmiernej utraty wody oraz elektrolitów, np. na skutek niedostatecznego przyjmowania płynów, intensywnych wymiotów, biegunki, intensywnego pocenia się czy dużej utraty krwi. Objawy odwodnienia mogą być bardzo różne, od uczucia zmęczenia, po zaburzenia koncentracji, suchość błon śluzowych i spadek elastyczności skóry. Najlepszym sposobem na uzupełnienie płynów jest picie dużych ilości wody małymi porcjami, najlepiej ze szczyptą soli czy sokiem z cytryny.