Zadzwoń 32 506 50 85 
Uwaga! Nadciąga sezon grypy – jak go przetrwać?
Przed nami sezon grypowy. To doskonała okazja, aby pochylić się nad problemem, który dotyka nas praktycznie co roku. W naszym artykule przypomnimy Ci, czym jest grypa i jakie objawy wywołuje, a także jak odróżnić ją od koronawirusa. Poznasz również najskuteczniejsze sposoby zapobiegania infekcji. Jeśli zależy Ci, aby w sezonie grypowym zachować zdrowie, koniecznie go przeczytaj!
Czym jest grypa?
Grypa jest chorobą zakaźną o podłożu wirusowym atakującą układ oddechowy. Wirus grypy ma przeważnie kulisty kształt, a jego materiał genetyczny stanowi jednoniciowy RNA. Wyróżniamy 4 odmiany wirusa grypy – A, B, C i D. Każdy z nich ma inną budowę, wywołuje objawy o różnym nasileniu i wnika w różne organizmy.
Typ A występuje zarówno u ludzi, jak i u zwierząt (koni, fok, ptaków czy wielorybów) i wywołuje grypę o najostrzejszym przebiegu. Ponadto ma jeszcze swoje podtypy. H1N1, H3N2 czy H1N2 – to właśnie najpopularniejsze z nich. Warto dodać, że wirus grypy typu A jest odpowiedzialny za większość epidemii i pandemii, jakie miały miejsce na świecie. Wirus grypy typu B wywołuje nieco łagodniejsze objawy i zakaża się nim wyłącznie człowiek. Typ C wywołuje grypę o łagodnym przebiegu i dotyczy głównie dzieci, natomiast wirus grypy typu D atakuje wyłącznie zwierzęta.
Grypa towarzyszy nam od wieków
Największą epidemią grypy w XX w. była „hiszpanka” (1918-1919 r.). Chorobę wywołał podtyp grypy typu A H1N1. Zachorowało na nią ok. 500 mln osób, czyli 1/3 ówczesnej populacji świata. „Hiszpanka” zebrała ogromne żniwo, pozbawiając życia 20 mln ludzi. Co ciekawe, umierały głównie osoby młode. Z kolejną wielką pandemią zmagaliśmy się w 1957 roku. Grypę azjatycką, bo o nią chodzi, wywołał wirus grypy typu A podtyp H2N2, doprowadzając do śmierci ok. 1 mln osób. 11 lat później, bo w roku 1968 świat nawiedziła grypa „Hong Kong” Wywołana wirusem A H3N2 spowodowała śmierć ok. 700 tys. osób. W Polsce największa epidemia grypy miała miejsce w roku 1971. Spośród 5-6 milionów chorych zmarło w wyniku powikłań ok. 25 tys. ludzi. A Jak statystyki wyglądają obecnie? Według Światowej Organizacji Zdrowia na świecie na grypę zapada ok. 5-10% dorosłych i 20-30% dzieci. Szczyt zachorowań przypada ma miesiące styczeń-marzec, ale sezon grypowy zaczyna się już tak naprawdę na przełomie września i października.
Jak rozprzestrzenia się wirus grypy?
Wirus grypy szerzy się głównie drogą kropelkową. Zarażamy się nim, wdychając wydzieliny z dróg oddechowych osób zakażonych, rozpylane przez nie podczas kichania, kaszlu czy mówienia. Do infekcji może również dojść poprzez kontakt z przedmiotami (klamki, poręcze w środkach komunikacji miejskiej), które zakażone osoby zanieczyściły własną wydzieliną z dróg oddechowych. Przykładowo, kaszląc zasłoniły usta dłonią, a potem dotknęły nią klamki lub poręczy w autobusie. Wówczas aby wirus przeniósł się na kolejną osobę, wystarczy, że w niedługim czasie dotknie ona tej samej powierzchni, a następnie zanieczyszczoną wirionami grypy dłoń przyłoży do ust, nosa czy oczu. W taki sam sposób poza grypa rozprzestrzenia się także szalejący obecnie na świecie wirus SARS-CoV-2, odpowiedzialny za chorobę COVID-19.
Czytaj: Wirusy. Czym są? Jak się nimi zarażamy?
Choroba, która potrafi zwalić z nóg – najczęstsze objawy grypy
Problem z grypą jest taki, że pacjenci często mylą jej objawy objawami przeziębienia. Tymczasem różnica między nimi jest znacząca. Objawy przeziębienia są zwykle mniej gwałtowne i nie pojawiają się tak nagle, jak ma to miejsce w przypadku grypy. Przy przeziębieniu zwykle już kilka dni wcześniej czujemy, że „coś nas bierze”. Temperatura może być podwyższona, ale nie osiąga 38°C. Bardzo charakterystycznym objawem przeziębienia jest również katar, chrypka i ból gardła. Niezwykle rzadko występują natomiast bóle mięśniowo-stawowe.
Z grypą jest inaczej. Jej objawy pojawiają się nagle i potrafią naprawdę zwalić z nóg. Niemal zawsze towarzyszy jej wysoka gorączka (powyżej 38°C), bóle mięśni i stawów, bóle głowy oraz męczący kaszel, który może utrzymywać się nawet do dwóch tygodni. Typowe dla grypy jest również uczucie rozbicia. Chory czuje się osłabiony i nie ma ochoty na podjęcie żadnej aktywności. W przebiegu grypy może pojawić się również katar, choć zdarza się to rzadziej niż przy przeziębieniu.
A może to nie grypa tylko koronawirus?
Na początku pandemii wiele osób porównywało COVID-19 właśnie do grypy. No bo dlaczego nie? Objawy ma bardzo podobne (przynajmniej na początku). Pojawiają się wysoka gorączka, bóle mięśniowo-stawowe i uporczywy kaszel. Trzeba jednak pamiętać, że chorobę COVID-19 wywołuje zupełnie inny patogen. Wirus grypy należy do rodziny Ortomyksowirusów, SARS-CoV-2 do koronawirusów. Okres wylęgania COVID-19 jest też zdecydowanie dłuższy, a śmiertelność wyższa. W przypadku grypy sezonowej wynosi ona 0,1%, w przypadku nowego koronawirusa waha się na poziomie 4-5%. Grypa rzadziej wywołuje też duszności, a w ciężkich przypadkach niewydolność oddechową. Przy koronawirusie takie objawy występują często.
Czytaj więcej: Koronawirus z Wuhan – wszystko, co warto o nim wiedzieć
Jak długo zaraża osoba chora na grypę?
Sam okres inkubacji wirusa grypy, czyli czas od momentu wtargnięcia drobnoustroju do organizmu do momentu wystąpienia pierwszych objawów jest stosunkowo krótki i wynosi 1-2 dni (w sporadycznych przypadkach 4 dni). To jak długo chora osoba zaraża inne zależy natomiast od wielu czynników. Dorosła osoba zaraża otoczenie przez okres ok. 6 dni – 1 dzień przed wystąpieniem objawów i 5 dni po ich wystąpieniu. Dzieci zarażają zdecydowanie bardziej niż dorośli. Po pierwsze dlatego, że trudniej jest im zachować odpowiednią higienę – maluchy wkładają rączki do buzi, później wszystko nimi dotykają itp. Po drugie dzieci mają wyższy tzw. wskaźnik wiremii, co oznacza, że w ich organizmach znajduje się więcej cząstek wirusa niż u osoby dorosłej. To powoduje, że maluchy zarażają osoby ze swojego otoczenia nie przez 6, a nawet przez 10 dni! Wydalać wirusa z organizmu zdecydowanie dłużej będą także osoby z obniżoną odpornością – może to trwać nawet przez kilka tygodni.
Dla porównania, okres inkubacji wirusa SARS-CoV-2, z którym od początku roku walczy cały świat wynosi aż 14 dni. Oznacza to, że od wniknięcia patogenu do organizmu do pojawienia się pierwszych objawów może minąć nawet 2 tygodnie! Niestety przez cały ten czas chory będzie nieświadomie zarażać innych.
Przechorowałam/em grypę. Czy wirus mi nie grozi?
Wiele osób zastanawia się, czy po przechorowaniu grypy, możemy być pewni, że nie zachorujemy znowu? Odpowiedź brzmi NIE. Niestety, kontakt z wirusem grypy nie daje nam trwałej odporności. Cechuje się on bowiem dużą zmiennością antygenową. Oznacza to, że w materiale genetycznym wirusa grypy dochodzi co jakiś czas do spontanicznych mutacji. W efekcie powstają zupełnie nowe warianty antygenowe wirusa, na które nasz organizm nie zdążył nabyć jeszcze odporności. Właśnie dlatego właśnie szczepienia na grypę musimy powtarzać raz do roku. Ale do tematu szczepionek powrócimy jeszcze w dalszej części artykułu.
„Panie doktorze, chyba mam grypę. Czy mogę prosić jakiś antybiotyk?”
To pytanie słyszy regularnie chyba większość lekarzy rodzinnych. Pacjenci zgłaszają się do nich z objawami grypy i myślą, że antybiotyk szybko załatwi sprawę. Tymczasem stosowanie antybiotyków przy grypie nie ma najmniejszego sensu, ponieważ te stosuje się tylko na choroby o etiologii bakteryjnej. Owszem, zdarza się, że pacjent, którego stan ulegał już poprawie, wraca z ponownymi objawami. W takim przypadku należy podejrzewać, że doszło do wtórnego nadkażenia bakteryjnego i antybiotyk rzeczywiście trzeba podać, ale o tym decyduje już wyłącznie lekarz. Grypę leczy się najczęściej objawowo, przy pomocy leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. Konieczne jest również pozostanie w domu i leżenie w łóżku przez co najmniej kilka dni. Grypa, zwłaszcza ta „niewyleżana” może doprowadzić do powikłań zdrowotnych, wśród nich najpoważniejszym powikłaniem jest zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowych i mózgu, na zgonie kończąc.
W walce z grypą pomocne mogą być leki przeciwwirusowe. Zaleca się je przede wszystkim osobom narażonym na powikłania grypy, a więc osobom starszym, osobom cierpiącym na choroby towarzyszące (nadciśnienie tętnicze, choroby serca, cukrzyca), z obniżoną odpornością organizmu oraz kobietom w ciąży i małym dzieciom. Lekiem stosowanym powszechnie, działającym na wirusy grypy typu A i B jest oseltamiwir (nazwa chemiczna leku).
Jak zachować zdrowie w sezonie grypowym?
Przed grypą sezonową możemy się chronić na wiele różnych sposobów. Poniżej omówimy niektóre z nich.
Po pierwsze: MYJ RĘCE – Rób to często i dokładnie: po powrocie ze sklepu, z pracy, ze szkoły, jeśli korzystasz komunikacji miejskiej, po wyjściu z toalety czy przed jedzeniem. Udowodniono, że ciepła woda z mydłem tak samo unieszkodliwia wirusy grypy, jak płyny do dezynfekcji. Pamiętaj jednak, żeby mycie rąk trwało co najmniej 20-30 sekund.
Po drugie: ZASZCZEP SIĘ – Szczepionka jest najlepszym i najskuteczniejszym sposobem zapobiegania grypie. Zawiera ona najczęstsze szczepy wirusa grypy. Jest łagodną szczepionką, dobrze tolerowaną przez organizm, dającą odporność na wirusy występujące w danym sezonie grypowym. Oczywiście zdarza się, że szczepionka nie jest w 100% skuteczna, ale to, jaki szczep wirusa będzie występować w danym sezonie grypowym w dużej mierze da się przewidzieć. Bywa, że osoba, która zaszczepiła się na grypę, później i tak na nią choruje. Najczęściej zdarza się tak dlatego, że szczepimy się za późno, gdy sezon grypowy jest już w pełni. W efekcie na szczepienie przychodzimy już zakażeni, choć jeszcze tego nie wiemy, a objawy grypy pojawiają się dopiero później. Oczywiście zdarzają się też odczyny poszczepienne: gorączka, bóle mięśniowo-stawowe czy zaczerwienienie miejsca podania szczepionki, a nawet wstrząs anafilaktyczny. Dlatego też szczepienie na grypę zawsze wymaga wcześniejszej kwalifikacji lekarza.
Po trzecie: JEDZ ZDROWO, RUSZAJ SIĘ i DOBRZE SIĘ WYSYPIAJ – Jednym słowem pamiętaj o higienicznym trybie życia. W okresie zwiększonej zachorowalności na grypę warto pomyśleć o odpowiedniej podaży witaminy C oraz D. Obie stymulują bowiem układ odpornościowy. Pierwszą znajdziesz głównie w cytrusach, a także pietruszce, pomidorach i papryce. Źródłem drugiej są przede wszystkim tłuste ryby, jaja i produkty mleczne oraz oleje roślinne. W okresie jesienno- zimowym, z uwagi na niższe nasłonecznienie, zaleca się również dodatkową suplementację. Chcąc zachować zdrowie, nie zapominaj o tym, aby dobrze się wysypiać. Wypoczęty organizm dużo lepiej radzi sobie z patogenami. Odporność poprawia również umiarkowany wysiłek fizyczny.
A ponadto:
- w sezonie zwiększonej zachorowalności na grypę w miarę możliwości unikaj dużych skupisk ludzkich
- często wietrz pomieszczenia
- kichaj i kaszl w jednorazową chusteczkę higieniczną lub w zgięcie łokcia
Warto przeczytać: Dieta na odporność – radzi dietetyk holsäMED!
Podsumowując, grypa jest najczęstszą chorobą zakaźną o podłożu wirusowym występującą w populacji ludzkiej. Choruje na nią ok. 5-10% dorosłych i 20-30% dzieci. Jej objawy są gwałtowne, ale ustępują zwykle po kilku dniach. Grypę leczy się głównie objawowo lub przy pomocy leków przeciwwirusowych. Najlepszym sposobem zapobiegania grypie są szczepienia ochronne, dbałość o higienę oraz zdrowy tryb życia.
