Zadzwoń 32 506 50 85 
Odporność kryje się w jelitach! O ważnej roli mikrobioty
W okresie jesienno-zimowym w szczególności chcemy zadbać o naszą odporność. Stosowanie diety bogatej w witaminy i składniki mineralne oraz bogatej w nienasycone kwasy tłuszczowe i regularna aktywność fizyczna to naturalne sposoby podnoszenia naszej odporności. Co ciekawe kluczową rolę w utrzymaniu równowagi organizmu odgrywa nasz układ pokarmowy, który zasiedlony jest przez florę bakteryjną jelit tzw. mikrobiotę.
Jak bakterie jelitowe stymulują układ odpornościowy?
Istnieją dowody na to, że bakterie jelitowe odgrywają ważną rolę w stymulacji układu odpornościowego. Coraz więcej badań pokazuje, że równowaga lub brak równowagi bakterii w układzie pokarmowym jest powiązany z ogólnym stanem zdrowia i chorobami. Brak równowagi oznacza, że jest za dużo złych bakterii i za mało tych dobrych. Przyczynami takiego stanu rzeczy są przebyte choroby infekcyjne, antybiotykoterpia, niewłaściwa dieta, otyłość. Dlatego też istotne jest zachowanie właściwej mikroflory jelitowej.
Do funkcji mikrobioty jelitowej możemy zaliczyć:
- aktywacja i koordynacja układu odpornościowego,
- wytwarzanie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (short-chain fatty acids – SCFA),
- zabezpieczenie przed kolonizacją chorobotwórczych mikroorganizmów,
- wytwarzanie bakteriocyny i kwasów organicznych, tym samym działając bakteriobójczo i bakteriostatycznie na drobnoustroje chorobotwórcze,
- wspomaganie trawienie laktozy,
- synteza witamin z grupy B oraz witaminy K
- stymulacja wydzielania czynnika martwicy nowotworów TNF (ang. tumor necrosis factor).
- pośrednio utrzymanie właściwego poziomu cholesterolu
Probiotyki dla równowagi jelitowej
W przypadku dysbiozy, czyli zaburzenia równowagi ilościowej i jakościowej bakterii jelitowych możliwe jest zastosowanie probiotyków.
Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które można spożywać w postaci żywności fermentowanej lub suplementów. Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa „Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które mają przynosić korzyści zdrowotne po spożyciu lub zastosowaniu w organizmie”. Można je znaleźć w jogurcie i innych sfermentowanych produktach spożywczych, suplementach diety i produktach kosmetycznych.
Probiotyki mogą zawierać różne mikroorganizmy. Najczęstsze są to bakterie kwasu mlekowego należące do grup Lactobacillus i Bifidobacterium, które to właśnie w 90% składają się na mikrobiotę jelit. Inne bakterie mogą być również stosowane jako probiotyki, podobnie jak drożdże, takie jak Saccharomyces boulardii.
Czytaj też: Dieta na odporność – radzi dietetyk holsäMED
Mikroflora od momentu narodzin
Mikroorganizmy jelitowe wpływają na nasz organizm już od momentu narodzin. Na kolonizację przewodu pokarmowego u dziecka wpływa sposób porodu oraz sposób karmienia. Poprzez poród siłami naturami noworodek nabywa mikroorganizmów z przewodu pokarmowego oraz z dróg rodnych mamy. W przypadku dzieci urodzonych przez cięcie cesarskie dochodzi do kolonizacji przewodu pokarmowego mikroorganizmami pochodzącymi ze skóry, a niekiedy mikroflory szpitalnej. Badania wskazują, że dzieci urodzone przez ciecie cesarskie częściej chorują na astmę, choroby alergiczne, otyłość czy choroby metaboliczne, np. cukrzycę typu I.
Drugim bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na skład flory jelitowej u noworodka jest karmienie piersią. Pokarm kobiecy zawiera probiotyki oraz prebiotyki – to niestrawne składniki żywności, które stymulują wzrost lub aktywność prawidłowej flory jelitowej. Ponadto mleko mamy zawiera oligosacharydy będące pożywką dla fizjologicznej flory bakteryjnej. Ma także umiejętność przyczepiania się do kosmków jelitowych, zapobiegając kolonizacji patogennych bakterii chorobotwórczych.
Żywność fermentowana
Podobnie jak u dzieci także u dorosłych na skład mikroflory jelitowej ma wpływ w głównej mierze dieta. W badaniach zaobserwowano, że zmiana diety z niskotłuszczowej, bogatej w błonnik na dietę wysokotłuszczową oraz bogatą w cukry, powoduje niekorzystną zmianę składu mikrobioty nawet w przeciągu jednego dnia.
Naturalnym źródłem bakterii probiotycznych jest żywność fermetowana. Zaliczamy do nich fermentowane produkty mleczne tj. jogurty, kefiry, oraz kiszonki. Najbardziej popularne to ogórki i kapusta, ale możemy również spotkać kiszony kalafior czy rzodkiewki. Znajdują się w nich bakterie kwasu mlekowego (Lactobacillus, Lactococcus, Streptococcus, Enterococcus, oraz Bifidobacterium).
Właściwości lecznicze probiotyków
Badania naukowe potwierdzają pozytywny wpływ stosowania probiotyków w leczeniu nie tylko biegunek, redukcji bólu i wzdęć w przypadku zespołu jelita drażliwego, ale również takich chorobach jak: otyłość, cukrzyca typu II oraz insulinooporności. Ponadto jako profilaktyka chorób nowotworach, a w przypadku ich wystąpienia pomagają niwelować skutki uboczne chemioterapii czy radioterapii. Probiotyki okazały się pomocne w leczeniu kolki niemowlęcej, chorób przyzębia i indukcji oraz utrzymaniu remisji we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego.
Ciekawy artykuł: Alergia pokarmowa na nikiel – co jeść, a czego unikać?
Tkanka GALT
Układ odpornościowy przewodu pokarmowego GALT (gut-associated lymphoid tissue) odgrywa istotną rolę w odporności miejscowej i ogólnej organizmu. Tkanka limfoidalna związana z jelitami (GALT) to największa masa tkanki limfatycznej w organizmie. Składa się z komórek odpornościowych, takich jak limfocyty B i T, makrofagi, komórki prezentujące antygen, w tym komórki dendrytyczne oraz specyficzne limfocyty nabłonkowe i śródnabłonkowe. Kluczową unikalną cechą jelita jest jego zdolność do przetwarzania antygenów z pożywienia bez wywoływania odpowiedzi zapalnej, ale zachowując zdolność rozpoznawania i reagowania na bodźce chorobotwórcze.
Śluz jelitowy wydzielany pod wpływem bakterii pełni kilka ważnych funkcji, min. przeciwdziała toksynom, alergenom i neutralizuje szkodliwe produkty rozpadu komórek bakteryjnych. Układ odpornościowy warto więc wzmacniać przez cały rok, a nie tylko w okresie wzmożonych infekcji.
Męczą Cię ciągłe infekcje? Już dziś umów się na konsultację z dietetykiem klinicznym holsäMED i dowiedz, w jaki sposób za pomocą diety możesz wzmocnić swoją odporność.
Zadzwoń: 32 506 50 85
Napisz: info@holsaMED.pl
Konsultacja merytoryczna
 |
dr n. o zdr. Joanna Jurkiewicz-Przondziono dietetyk kliniczny Absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Zawodowo związana z Centrum Medycznym holsäMED, gdzie na co dzień pracuje z pacjentami z nadwagą, otyłością, chorobami dietozależnymi, niepłodnymi parami oraz kobietami z endometriozą i zespołem policystycznych jajników. |
