18 marca 2022

Ciśnienie wewnątrzgałkowe – dlaczego warto je badać?

Czym jest ciśnienie wewnątrzgałkowe?

Gałkę oczną wypełnia wodnista ciecz zwana płynem śródocznym. Zapewnia ona właściwe uwodnienie oraz napięcie najważniejszym elementom optycznym oka, czyli rogówce i soczewce. Dzięki obecności płynu śródocznego gałka oczna może zachować kulisty kształt oraz odpowiednią przejrzystość. Ciśnienie wewnątrzgałkowe to ciśnienie, jakie ciecz wodnista wywiera na rogówkę i twardówkę. Zbyt wysokie lub zbyt niskie ciśnienie oczne świadczy o tym, że równowaga między ilością wyprodukowanej cieczy wodnistej w oku a jej odpływem została zachwiana. Na szczęście istnieje badanie, które potrafi w szybki i bezbolesny sposób zmierzyć ciśnienie wewnątrz gałki ocznej. Jest nim tonometria.

Goldmana, Schiøtza, „air puff” – różne rodzaje tonometrii

Istnieje kilka metod pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego. „Złotym standardem” w diagnostyce nadciśnienia ocznego jest dotykowa tonometria aplanacyjna (Goldmana). Wykonuje się ją przy użyciu lampy szczelinowej z wbudowanym tonometrem. W pomiarze wykorzystuję się regułę Imberta-Ficka, mówiącej o tym, że ciśnienie wewnątrz kuli jest równie sile potrzebnej do spłaszczenia powierzchni tej kuli. Ponieważ badanie wymaga dotknięcia powierzchni oka, wykonuje się je po wcześniejszym podaniu kropli znieczulających.

Kolejną odmianą tonometrii jest tonometria Schiøtza – także dotykowa i także wymagająca podania znieczulenia. Jak przebiega? Pacjent kładzie się na kozetce. Następnie lekarz rozchyla powiekę oka i w pozycji prostopadłej do rogówki przykłada tonometr Schiøtza. To niewielkich rozmiarów urządzenie wyposażone jest w trzpień z ciężarkiem o masie 5,5 g. Uciska on rogówkę, w wyniku czego ta odkształca się. Stopień tego odkształcenia odzwierciedla wysokość ciśnienia wewnątrzgałkowego. Tonometria Schiøtza została jednak wyparta przez metody bezkontaktowe i obecnie wykonuje się ją dość rzadko.

Najczęściej wykonywanym rodzajem tonometrii jest bezkontaktowa tonometria typu „air puff”. Mierzy ona ciśnienie gałki ocznej przy użyciu strumienia sprzężonego powietrza – spłaszczającego rogówkę. Specjalne oprogramowanie komputerowe analizuje stopień odkształcenia rogówki po uderzeniu w nią nagłym strumieniem powietrza i na tej podstawie podaje wartości ciśnienia wewnątrzgałkowego. Ponieważ tonometria typu „air puff” jest bezkontaktowa (nie dotyka powierzchni oka), nie wymaga podania kropli znieczulających.

Czytaj też: Perymetria (badanie pola widzenia) – co mówi o naszym wzroku?

Ile powinno wynosić ciśnienie wewnątrzgałkowe?

Na wstępie warto od razu zaznaczyć, że zarówno zbyt niskie jak i zbyt wysokie wartości ciśnienia ocznego, mogą stanowić poważne zagrożenie dla naszego wzroku. Dlatego najlepiej, aby mieściło się w przyjętych wartościach referencyjnych:

• prawidłowe ciśnienie oczne: 10–21 mm Hg,
• nadciśnienie oczne: powyżej 21 mm Hg,
• niedociśnienie oczne: poniżej 10 mm Hg.

Kto powinien wykonać tonometrię?

Tak naprawdę każdy, kto regularnie odwiedza okulistę powinien mieć wykonany pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego. Badanie to jest jednak szczególnie zalecane tym pacjentom, którzy odczuwają ból gałek ocznych, bóle głowy, skarżą się na niewyraźne widzenie lub zauważają obecność świetlistych punktów przed oczami. Wskazaniem do badania ciśnienia wewnątrzgałkowego jest ponadto:

• wiek 40+
• stan po zabiegu okulistycznym
• podejrzenie jaskry

Pomiar ciśnienia oka – pomaga uniknąć jaskry!

Jaskra jest chorobą, w której dochodzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego, a w przypadku nieleczonej jaskry do jego całkowitego zaniku i w efekcie nieodwracalnej ślepoty. Jaskra to choroba podstępna, która przez długi czas może nie dawać żadnych objawów. Szczególnie narażone na jej rozwój są osoby, u których w rodzinie występowała już ta choroba. Czynnikiem sprzyjającym rozwojowi jaskry jest także niedociśnienie oraz cukrzyca, stres, tendencja do szybkiego marznięcia w dłonie i stopy, krótkowzroczność lub nadwzroczność.

Wyróżniamy 2 podstawowe typy jaskry: jaskrę otwartego i zamkniętego kąta przesączenia. Jaskra otwartego kąta stanowi 90% wszystkich przypadków jaskry. W jej przebiegu ciśnienie wewnątrzgałkowe wzrasta powoli, stopniowo niszcząc nerw wzrokowy. Za jaskrę zamkniętego kąta odpowiada natomiast specyficzna budowa przedniej części oka, która powoduje, że odpływ cieczy wodnistej jest blokowany przez tęczówkę. Ten typ jaskry ma gwałtowniejszy przebieg i bez interwencji medycznej dość szybko prowadzi do utraty wzroku.

Podsumowując, wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe jest jednym z głównych czynników rozwoju jaskry – choroby, która może doprowadzić nawet do utraty wzroku. Podstawowym badaniem pozwalającym zmierzyć ciśnienie wewnątrzgałkowe jest tonometria. Badanie to powinno być wykonywane podczas każdej profilaktycznej wizyty u okulisty.

Masz ponad 40 lat? Jesteś po zabiegu okulistycznym lub odczuwasz takie dolegliwości, jak ból głowy i gałek ocznych oraz nieostre widzenie? To mogą być pierwsze objawy jaskry! Umów się do poradni okulistycznej holsäMED na pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego.

Zadzwoń: 32 506 50 85
Napisz: info@holsaMED.pl