Cieśń nadgarstka, łokieć tenisisty, haluksy – częste choroby Polaków
Nieestetyczne haluksy, bolesne ostrogi, uprzykrzający codzienne życie łokieć tenisisty czy zespół cieśni nadgarstka. To jedne z najczęstszych schorzeń ortopedycznych występujących wśród Polaków. Zapewne już o nich słyszałeś/aś, ale czy wiesz, co tak naprawdę oznaczają? Przekonaj się, czytając nasz najnowszy artykuł!
Cieśń nadgarstka – najczęstsza choroba ręki!
Według różnych statystyk może dotyczyć nawet 14% dorosłych Polaków. Zespół cieśni nadgarstka spowodowany jest uciskiem nerwu pośrodkowego położonego w kanale nadgarstka, czyli włóknisto-kostnym tunelu składającym się z kości i więzadeł nadgarstka. Nerw pośrodkowy jest w nim dość ciasno „upakowany”. Dodatkowo otaczają go jeszcze ścięgna zginaczy palców. O zespole cieśni nadgarstka mówimy wtedy, gdy na skutek stanu zapalnego dojdzie do obrzęku i pogrubienia pochewek ścięgnistych oraz przerostu więzadła poprzecznego. Wówczas przestrzeń w kanale zmniejsza się jeszcze bardziej, co skutkuje uciskiem na nerw pośrodkowy. To z kolei powoduje jego niedokrwienie i zaburza prawidłowe funkcjonowanie nerwu.
Najbardziej typowym objawem zespołu cieśni nadgarstka jest ból i drętwienie palców kciuka, palca wskazującego, środkowego oraz części palca serdecznego. Początkowo dolegliwości te mają charakter przejściowy. Z czasem nasilają się jednak (zwłaszcza w nocy) i przechodzą w stan przewlekły. Ból jest najbardziej dokuczliwy w trakcie wykonywania czynności wymagających zgięcia nadgarstka, a więc np. podczas trzymania rąk na kierownicy samochodu. Rozwojowi zespołu cieśni nadgarstka sprzyjają wszystkie prace, które wymagają ciągłego powtarzania tych samych czynności oraz przebywania przez dłuższy czas w wymuszonej pozycji. Właśnie dlatego choroba ta najczęściej dopada pracowników biurowych, którzy przez wiele godzin uderzają w klawiaturę komputera, pracowników taśm produkcyjnych albo muzyków grających na instrumentach.
EMG, MRI, testy prowokacyjne – metody diagnozowania zespołu cieśni nadgarstka
„Złotym standardem” w diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka jest elektromiografia (EMG). Sprawdza ona przewodnictwo nerwowe w miejscu, w którym nerw przechodzi przez nadgarstek. Badanie elektroneurofizjologiczne to obecnie najczulsze badanie stosowane w diagnostyce neuropatii uciskowych, takich jak zespół cieśni nadgarstka. Jako uzupełnienie diagnostyki wykonuje się również badania obrazowe, w tym USG kanału nadgarstka oraz rezonans magnetyczny. Przydatne w diagnostyce mogą być także testy prowokacyjne – Tinela i Phalena.
Zespół cieśni nadgarstka – leczenie zachowawcze czy operacja?
Wszystko zależy od stopnia zaawansowania choroby. Jeśli jest ona w początkowej fazie rozwoju, pomóc może leczenie zachowawcze. Najczęściej polega ono na tymczasowym unieruchomieniu ręki za pomocą specjalnej ortezy oraz stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych, ewentualnie podaniu „blokady”. Elementem leczenia zachowawczego jest również fizykoterapia. W leczeniu cieśni nadgarstka stosuje się m.in. falę uderzeniową, laser wysokoenergetyczny czy prądy TENS. Gdy zmiany degeneracyjne nerwu pośrodkowego są już bardzo zaawansowane, a dolegliwości na tyle uciążliwe, że chory nie może spać ani wykonywać wielu czynności, niezbędna jest operacja.
Zobacz: Objawy, leczenie i rehabilitacja zespołu cieśni nadgarstka
Łokieć tenisisty – problem nie tylko sportowców
Łokieć tenisisty jest kolejną chorobą przeciążeniową kończyny górnej, a dokładniej – łokcia. Czy choroba ta rzeczywiście dotyczy wyłącznie tenisistów? Nie! Wcale nie musimy grać na kortach Wimbledonu, aby dopadło nas to schorzenie. Najczęściej ma ono związek z przeciążeniem przyczepów mięśni, do którego dochodzi pod wpływem ciągłego wykonywania tych samych czynności. I to nawet takich, które nie będą wymagały użycia siły. W miejscu, w którym mięśnie odpowiedzialne za prostowanie nadgarstka łączą się z kością ramienną dochodzi do mikrouszkodzeń. Zmieniony chorobowo łokieć może boleć przy każdej próbie poruszenia ręką, np. gdy chory chce zacisnąć dłoń, chwycić coś lub podnieść. W zaawansowanym stadium rozwoju dolegliwości bólowe mogą być na tyle silne, że utrudnią zasypianie. Ból najczęściej zlokalizowany jest po zewnętrznej stronie stawu łokciowego i może promieniować do nadgarstka oraz przedramienia. Sam łokieć często jest też tkliwy przy ucisku.
Diagnostyka łokcia tenisisty – USG, RTG, a może rezonans magnetyczny?
Łokieć tenisisty nie jest schorzeniem szczególnie trudnym do zdiagnozowania. W pierwszej kolejności lekarz ortopeda lub fizjoterapeuta przeprowadza wywiad medyczny i badanie przedmiotowe. Do zdiagnozowania łokcia tenisisty służą m.in. dwa proste testy: test Thomsona i test Milla. Na ich podstawie chorego kieruje się na badania obrazowe – USG, RTG lub rezonans magnetyczny – które pozwalają ostatecznie postawić diagnozę.
Leczenie łokcia tenisisty wymaga kompleksowego podejścia…
Najważniejsza jest oczywiście terapia manualna, która może przybierać bardzo różne formy – może polegać na mobilizacji nadgarstka, terapii punktów spustowych lub na masażu poprzecznym zmienionego chorobowo miejsca. Wspomóc terapię mogą również zabiegu z zakresu medycyny fizykalnej: prądy TENS, laser wysokoenergetyczny czy fala uderzeniowa. Dobre rezultaty przynosi ostrzyknięcie chorego łokcia osoczem bogatopłytkowym. Zawiera on czynniki wzrostu (PRP), czym pobudza uszkodzone ścięgna do regeneracji. Jeśli zarówno rehabilitacja, jak i osocze bogatopłytkowe nie przyniosą ulgi, konieczny jest zabieg operacyjny. Przeprowadza się go metodą tradycyjny albo laparoskopowo.
Warto przeczytać: Osocze bogatopłytkowe w ortopedii
Ostroga piętowa – bolesna przypadłość
Ostroga piętowa to narośl kostna, która wyrasta z kości piętowej. Tworzy się w okolicy przyczepu rozcięgna podeszwowego, na skutek odkładania się w nim złogów wapnia. Tak powstała narośl uciska pobliskie ścięgna i więzadła, wywołując zapalenia rozcięgna podeszwowego. Znajduje się ono w dolnej części podeszwy stopy i ma postać włóknistej struktury. Dlaczego dochodzi do rozwoju ostrogi piętowej? Nie do końca wiadomo. Prawdopodobnie sprzyjają jej nadmierne kilogramy, noszenie obuwia na wysokim obcasie i stojąca praca. Może być też następstwem źle leczonych urazów lub nieleczonych wad stóp.
Sposób w jaki ostrogi piętowe dają o sobie znać, potrafi być naprawdę dotkliwy. Wywołują one ból, który pacjenci często opisują jako tępy, ostry, palący lub kłujący. Początkowo pojawia się on tylko po przeciążeniu stopy, później już utrzymuje cały czas.
Fala uderzeniowa – skuteczna w leczeniu ostrogi piętowej
Po falę uderzeniową sięga się obecnie w wielu dziedzinach medycyny, w tym w medycynie estetycznej, urologii czy właśnie ortopedii do leczenia ostróg piętowych. Fala uderzeniowa jest falą akustyczną wytwarzaną pod ciśnieniem. Przenika ona do wnętrza ciała, wprost do zmienionej chorobowo tkanki. Ponieważ dezaktywuje błony komórkowe zakończeń nerwowych, działa przeciwbólowo. Ponadto usprawnia mikrokrążenie i rozbija powstałe zwapnienia, a także odżywia tkanki i oczyszcza organizm z toksyn. Fala uderzeniowa nie jest oczywiście jedyną metodą stosowaną w leczeniu ostrogi piętowej. Ból może złagodzić masaż rozcięgna podeszwowego i bierna mobilizacja. U niektórych pacjentów poprawę przynosi również kinesiotaping, czyli plastrowanie chorego obszaru za pomocą specjalnych, bawełnianych taśm.
Dowiedz się więcej: Ostroga piętowa – kompleksowe leczenie i profilaktyka
Haluksy chorobą cywilizacyjną!
Haluksy polegają na zniekształceniu i koślawieniu dużego palca stopy. Dotyczą około 20-30% naszej populacji, w tym częściej pań. Czynnikiem sprzyjającym powstawaniu haluksów może być otyłość, stojąca praca, płaskostopie, chodzenie na wysokich obcasach lub w butach z wąskim czubkiem. Przypadłość ta często uwarunkowana jest też genetycznie. Haluksy powstają wtedy, gdy ciężar ciała skupia się na przedniej części stopy. W efekcie dochodzi do postępującej zmiany w obrębie pierwszego promienia stopy. Pierwsza kość śródstopia ustawia się szpotawo, a paliczek bliższy palucha w pozycji koślawej. W miarę postępu choroby dochodzi do nieprawidłowości także w obrębie reszty palców stopy. Haluksy mogą wywoływać silne dolegliwości bólowe. Ponadto paluch może się zniekształcić się tak bardzo, że założenie buta będzie utrudnione.
Haluksy – jak się je diagnozuje?
Haluksy nie są szczególnie trudne do zdiagnozowania, ponieważ nadają one stopie bardzo charakterystyczny wygląd. Lekarzowi udaje się je zwykle rozpoznać już na pierwszej wizycie. Oczywiście musi bardzo dokładnie obejrzeć stopę, ocenić, jak ustawiają się poszczególne palce oraz czy stopa jest bolesna przy ucisku. Sprawdza też, na której części stopy podczas chodu skupia się ciężar ciała (w tym celu pacjent musi wykonać kilka kroków). Następnie wykonywane jest zdjęcie rentgenowskie, które ma uwidocznić powstałą deformację.
Leczenie haluksów – czasem wystarczy aparat korygujący, czasem potrzebna jest operacja
Sposób leczenia haluksów powinien być dostosowany do stopnia deformacji kości przodostopia. Jeśli nie są one bardzo zaawansowane, można zastosować leczenie zachowawcze w postaci różnego typu aparatów korygujących, silikonowych osłonek, klinów czy separatorów, które mają pomóc w prawidłowym ustawieniu stopy. Ważnym elementem leczenia zachowawczego są także ćwiczenia ruchowe oraz fizykoterapia. Przy dużej deformacji palucha sięga się po leczenie operacyjne. Zabieg można przeprowadzić różnymi technikami, np. metodą Lapidusa, Scarfa czy Chevrona.
Dowiedz się więcej: Haluksy – przyczyny, leczenie, profilaktyka