Bezpieczna fizjoterapia w ciąży – najważniejsze zasady
Ciąża to czas intensywnych zmian w ciele kobiety, zarówno hormonalnych jak i fizycznych. Wraz z powiększającym się brzuszkiem, zmienia się środek ciężkości i postawa ciała przyszłej mamy. Biodra, kolana, kręgosłup muszą też znosić znacznie większe obciążenia. W efekcie kobieta może odczuwać dolegliwości bólowe o różnej sile i umiejscowieniu. Złagodzić je mogą zabiegi fizjoterapeutyczne. Czy taka fizjoterapia w ciąży jest bezpieczna dla mamy i dziecka? Przekonajmy się!
Dolegliwości bólowe w trakcie ciąży – skąd się biorą?
W trakcie ciąży pod wpływem powiększającej się macicy zmienia się środek ciężkości i postawa ciała. U przyszłej mamy można zaobserwować przodopochylenie miednicy, pogłębienie lordozy lędźwiowej, osłabienia więzadeł krzyżowo-guzowych oraz obniżenie napięcia mięśni dna miednicy (mięśni Kegla). Utrata stabilności w obrębie mięśni i więzadeł powoduje ograniczenie ruchomości w stawach biodrowych i bóle różnych odcinków kręgosłupa, w tym lędźwiowego, szyjnego oraz piersiowego. W trakcie ciąży dochodzi także do pogłębienia kifozy piersiowej, co najczęściej jest spowodowane przykurczem dolnego odcinka mięśnia prostownika grzbietu. Ponadto przyszła mama często boryka się z obrzękami kończyn oraz bólem przypominającym ból, jaki towarzyszy rwie kulszowej/udowej. Systematyczna aktywność fizyczna może ograniczyć wszystkie te ciążowe dolegliwości oraz poprawić ogólną kondycję fizyczną przyszłej mamy, a co za tym idzie lepiej przygotować ją do porodu.
Czytaj też: Ach, te przeklęte korzonki! Rwa kulszowa
Fizjoterapia w ciąży – korzystna dla mamy i dziecka!
Wiele kobiet nie podejmuje aktywności fizycznej w trakcie ciąży, obawiając się, że mogłaby ona w jakiś sposób zaszkodzić dziecku. Istnieje oczywiście pewna grupa ćwiczeń i zabiegów fizjoterapeutycznych, których w czasie ciąży wykonywać nie wolno. Jeśli jednak ćwiczenia odbywają się pod czujnym okiem doświadczonego fizjoterapeuty, to nie stanowią zagrożenia ani dla matki, ani dla dziecka. Mało tego! Mogą przynieść wiele korzyści zdrowotnych. Już z pozoru niewinny spacer czy poranna gimnastyka mogą poprawić funkcjonowanie układu mięśniowo-szkieletowego, układu krwionośnego oraz złagodzić ból.
Jesteś w ciąży? Tych zabiegów unikaj!
NIEWSKAZANE dla kobiet w ciąży są na pewno wszelkie zabiegi z zakresu medycyny fizykalnej, takie jak:
- magnetoterapia
- laseroterapia
- elektroterapia
- ultradźwięki
- wszelkie zabiegi rozgrzewające, np. okłady rozgrzewające
- krioterapia
Jedną z podstawowych metod walki z bólami kręgosłupa są masaże. Działają one relaksacyjnie i odprężająco, zmniejszają dolegliwości bólowe oraz uelastyczniają skórę. Jednak w przypadku kobiet w ciąży, trzeba je stosować z dużą ostrożnością i to dopiero od trzeciego miesiąca ciąży. Przyszła mama zawsze powinna być masowana na siedząco, ewentualnie w pozycji na lewym boku, by nie doszło do ucisku żyły głównej dolnej. Bezwzględnym przeciwskazaniem do masaży są także wszelkie patologie ciąży, ciąża mnoga oraz zagrożona poronieniem.
Jesteś w ciąży? Te ćwiczenia są dla Ciebie!
Fizjoterapia w ciąży powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb każdej kobiety. Ma z jednej strony usprawniać, z drugiej relaksować i eliminować ból. Niezwykle ważne jest, aby uwzględniała zarówno ćwiczenia wzmacniające mięśnie (kończyn oraz dna miednicy), jak i usprawniające krążenie krwi oraz ćwiczenia oddechowe. Na te ostatnie fizjoterapeuci kładą szczególny nacisk podczas pracy z ciężarnymi pacjentkami, ponieważ umiejętność prawidłowego oddychania jest kluczowa, gdy poród już się rozpocznie.
W pierwszym trymestrze ciąży odpuść sobie intensywne ćwiczenia
Pierwszy trymestr ciąży to czas, w którym kobieta czuje się zdecydowanie najgorzej. Burza hormonalna, jaka toczy się w jej organizmie wywołuje nieprzyjemne objawy: senność, mdłości i wymioty czy częste parcie na mocz. To również okres, w którym dochodzi do największej liczby samoistnych poronień. Dlatego też w pierwszych 3 miesiącach ciąży przyszłym mamom zaleca się jedynie niezbyt intensywne ćwiczenia usprawniające. Powinny one polegać na naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu głównych grup mięśni oraz nauce przyjmowania prawidłowej postawy ciała.
Zobacz też: Niedawno urodziłaś? Dowiedz się, jak wrócić do formy
W drugim trymestrze ciąży wzmacniaj się i rozciągaj
W drugim trymestrze ciąży samopoczucie przyszłej mamy stabilizuje się. Mdłości już tak nie dokuczają, a brzuszek nie jest jeszcze na tyle duży. W tym okresie warto więc włączyć ćwiczenia rozciągające mięśnie i zwiększające ruchomość w stawach biodrowych oraz lędźwiowym odcinku kręgosłupa.
W trzecim trymestrze ciąży ćwicz prawidłowe oddychanie
W trzecim trymestrze ciąży najwięcej uwagi przywiązuje się do nauki prawidłowego oddychania. Oddech jest bowiem niezmiernie ważny, podczas akcji porodowej. Tak samo ważne jest ćwiczenie mięśni Kegla oraz zwiększenie ruchomości w stawach biodrowych. W tym celu zaleca się wykonywanie ćwiczeń polegających na odwodzeniu bioder.
Ćwiczenia w wodzie – idealne dla przyszłych mam!
Dlaczego? Ponieważ nie narażają ich na przeciążenia czy urazy. Ćwiczenia w wodzie pomagają wzmocnić i rozciągnąć określone partie mięśni, poprawiają krążenie oraz wydolność oddechową. Woda w basenie nie może być jednak ani za zimna, a ni za ciepła.
A może joga lub pilates?
Joga i pilates to rodzaje aktywności idealne dla ciała i ducha. Pozwalają się wyciszyć i wyeliminować stres, a jednocześnie wzmacniają mięśnie i poprawiają ruchomość w stawach. Ponadto chronią przed obrzękami i zaparciami, tak często występującymi podczas ciąży.
Reasumując, w czasie ciąży ciało kobiety przechodzi prawdziwą rewolucję. Postawa ciała zmienia się, a stawy biodrowe i kolanowe narażone są na znacznie większe obciążenia. Z tego też powodu przyszłe mamy skarżą się na dolegliwości bólowe, które złagodzić może tylko odpowiednio dobrana fizjoterapia. Najczęściej opiera się ona na niezbyt intensywnych ćwiczeniach ogólnousprawniających, można włączyć w nią ćwiczenia na basenie, jogę czy pilates.