Udar słoneczny – pierwsza pomoc. Jak zapobiegać?
Wakacje zbliżają się wielkimi krokami, a wraz z nimi letnie upały. W najgorętsze dni roku temperatura powietrza może przekraczać nawet 30°C! Niestety w trakcie pieszych wycieczek, opalania na plaży czy zabawy z dziećmi na świeżym powietrzu nie zwracamy uwagi na ryzyko wystąpienia udaru cieplnego, w tym słonecznego, który może być dla nas bardzo niebezpieczny. Jakie są jego objawy i co robić, gdy już wystąpi? Oto zasady pierwszej pomocy w przypadku udaru cieplnego.
Co to jest udar cieplny?
Udar cieplny to efekt przegrzania organizmu na skutek zaburzonej termoregulacji. Najczęstszym jego rodzajem jest udar słoneczny. Dochodzi do niego przy silnym nasłonecznieniu, zwłaszcza okolic głowy i karku. Działająca na głowę energia słoneczna może prowadzić do podrażnienia oraz przekrwienia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, a nawet do obrzęku mózgu. Na udar cieplny najbardziej narażone są dzieci, ponieważ mechanizmy termoregulacyjne nie są u nich jeszcze dobrze wykształcone. Drugą grupę ryzyka stanowią osoby starsze, u których z racji podeszłego wieku także występują zaburzenia regulacji cieplnej. Ponadto wiele leków zażywanych przez seniorów może wywoływać tzw. fotodermatozy, czyli uczulenie na słońce.
Udar cieplny – dotyka nie tylko plażowiczów!
Na udar cieplny narażone są nie tylko osoby przebywające na plaży bez nakrycia głowy. Może on wystąpić w bardzo różnych warunkach, np. w gorące, parne dni, podczas pracy w gorącym niewentylowanym pomieszczeniu, m.in. w hutach, kuźniach lub pralni, podczas pracy w polu, podczas gorącej kąpieli czy zabawy na powietrzu w trakcie silnego upału.
Udar cieplny objawy
Objawy udaru cieplnego koncentrują się głównie wokół układu nerwowego. U osoby, która go doznała mogą wystąpić:
- bóle i zawroty głowy,
- nudności i wymioty,
- przyspieszenie tętna,
- przyspieszenie oddechu,
- wysoka gorączka,
- dreszcze,
- suchość skóry,
- zaczerwienienie skóry odsłoniętych części ciała,
- mroczki przed oczami,
- spowolnienie mowy,
- zaburzenia koncentracji,
- zaburzenia równowagi,
- zwiotczenie mięśni,
- utrata przytomności.
Objawy udaru słonecznego u dzieci są bardzo podobne. Maluch dodatkowo może być płaczliwy i niespokojny, może także mieć biegunkę, skąpomocz lub całkowite zatrzymanie oddawania moczu. Niekiedy obserwuje się zapadnięcie oczu i ciemiączka, co oznaką silnego odwodnienia organizmu.
Teraz już wiesz, jakie są objawy udaru słonecznego i możesz zareagować, gdy tylko zauważysz je u siebie lub u kogoś ze swojego otoczenia. Oto jak powinna wyglądać pierwsza pomoc przy udarze słonecznym.
Udar cieplny pierwsza pomoc – najważniejsze zasady postępowania
Warto zaznaczyć, że udar cieplny, w tym słoneczny, jest stanem potencjalnie zagrażającym życiu. Z udzieleniem pierwszej pomocy nie należy więc zwlekać. Co zrobić w przypadku wystąpienia udaru cieplnego? Oto nasze wskazówki:
- Postaraj się przenieść poszkodowaną osobę do chłodnego pomieszczenia / w zacienione miejsce.
- Nawadniaj poszkodowanego, podając mu niewielkie porcje wody, najlepiej lekko osolonej. Sól zatrzymuje wodę w organizmie, dzięki czemu przyspiesza nawodnienie organizmu.
- Przyłóż zimne okłady w okolicę szyi, czoła, ramion, pachwin i pach poszkodowanego.
- Połóż poszkodowanego na plecach z nogami uniesionymi lekko ku górze. Dzięki temu usprawnisz krążenie krwi.
- Zdejmij z poszkodowanego możliwie jak najwięcej ubrań, ponieważ zatrzymują ciepło.
- Jeśli poszkodowany traci przytomność, majaczy lub występują u niego drgawki, NATYCHMIAST WEZWIJ POGOTOWIE!
Udar słoneczny – ile trwa?
Na to pytanie nie da się udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko zależy bowiem od nasilenia objawów. Przeważnie utrzymują się one od kilku godzin do nawet kilku dni. W cięższych przypadkach może zaistnieć konieczność przewiezienia chorego do szpitala.
Czytaj też: Odwodnienie organizmu – co musisz o nim wiedzieć?
Wyczerpanie cieplne a udar cieplny
Stanem poprzedzającym udar cieplny jest tzw. wyczerpanie cieplne. Ono także jest wynikiem przegrania organizmu spowodowanego długim przebywaniem w pełnym słońcu. Towarzyszy mu nadmierna utrata wody i soli z organizmu oraz spadek ciśnienia tętniczego. Objawy przegrania organizmu i wyczerpania cieplnego to przede wszystkim:
- silne zmęczenie,
- nadmierna potliwość,
- zimna i blada skóra,
- słabe tętno,
- zasłabnięcia.
Jeśli samopoczucie osoby z wyczerpaniem cieplnym nie poprawia się, pomimo szybkiego zejścia ze słońca i uzupełnienia płynów, istnieje duże prawdopodobieństwo, że doznała udaru cieplnego.
Nie chcesz nabawić się udaru słonecznego? Postępuj według tych zasad!
Zasada 1: Przy dużym nasłonecznieniu zawsze noś nakrycie głowy.
Zasada 2: Stosuj kremy z filtrem.
Zasada 3: Noś lekkie, przewiewne ubranie, w jasnych kolorach oraz wykonane z naturalnych tkanin.
Zasada 4: Pij duże ilości, najlepiej lekko osolonej wody, za to unikaj spożywania alkoholu i kofeiny, które są moczopędne i odwadniają organizm.
Zasada 5: Na opalanie wybieraj godziny przedpołudniowe lub popołudniowe, gdy słońce nie praży już tak intensywnie.
Podsumowując, zbliża się lato, a wraz z nim fale upałów. Spędzając czas na otwartych przestrzeniach, zwłaszcza w godzinach południowych, gdy na termometrach temperatura może osiągać nawet 30°C, o udar słoneczny nietrudno. Przestrzegając jednak podstawowych zasad bezpieczeństwa, takich jak noszenie nakrycia głowy czy systematyczne nawadnianie się udaru słonecznego można uniknąć. A gdy już nas dopadnie lub kogoś z naszego otoczenia, powinniśmy postępować według określonego schematu, by nie narazić siebie / innych na dalsze konsekwencje zdrowotne. Jeśli mimo podjętych czynności objawy udaru cieplnego (słonecznego) nie ustępują, należy niezwłocznie wezwać pogotowie.