4 czerwca 2021

Ocena rozwoju niemowlaka – o czym należy pamiętać?

Pierwszy rok życia dziecka – okres największych zmian

Nowo narodzone dziecko wyposażone jest w odruchy, które pomagają mu przystosować się do otoczenia. W miarę upływu czasu część z tych odruchów zanika, a na ich miejscu pojawią się nowe, bardziej kontrolowane. Przykładowo, odruch chwytny dłoni przekształca się w świadome łapanie przedmiotów. Odruch marszu automatycznego po dotknięciu stopami podłoża, w okolicach 11-12 miesiąca życia, staje się świadomym chodzeniem.

Pierwszy rok życia dziecka, to czas kiedy rodzice powinni ze szczególną troską i uwagą obserwować, jak przebiega rozwój ich pociechy. Jeszcze przed narodzinami, warto wybrać dobrego pediatrę, który razem rodzicami/ opiekunami będzie monitorował, czy maluch rozwija się prawidłowo. Warto pamiętać, że pierwsze 12 miesięcy życia dziecka to okres największych zmian. W zasadzie w każdym kolejnym miesiącu malec nabywa jakąś nową umiejętność. Przyjrzyjmy się temu dokładniej.

Co potrafi miesięczne niemowlę?

• Skupia przez chwilkę uwagę na twarzy mamy;
• Rozpoznaje głos i zapach mamy;
• Obraca głowę w stronę źródła dźwięku;
• Leżąc na brzuszku, potrafi na chwilę podnieść głowę.

Co potrafi 2-miesięczne niemowlę?

• Wodzi wzrokiem za przedmiotem;
• Uśmiecha się;
• Leżąc na brzuszku, podnosi główkę i przez chwilę ją utrzymuje.

Co potrafi 3-miesiączne niemowlę?

• Próbuje przewracać się na prawy i lewy bok;
• Wyciąga rączki po przedmioty/ zabawki;
• Podczas leżenia na brzuszku podpiera się na przedramionach i podnosi główkę;
• Będąc w pozycji pionowej, coraz dłużej utrzymuje główkę;
• Potrafi głośno się śmiać, a podczas płaczu pojawiają się pierwsze łzy;
• Widzi już przedmioty obojgiem oczu i dostrzega głębię obrazu.

Co potrafi 4-miesięczne niemowlę?

• Głuży i wydaje piskliwe dźwięki, zwłaszcza, gdy jest zadowolone;
• Potrafi utrzymywać główkę w pozycji pionowej i rozglądać się na boki;
• Będąc w pozycji leżącej, coraz częściej prostuje nóżki i stara się niemi odpychać;
• Potrafi przewrócić się na dowolnie wybrany bok;
• Coraz pewniej podpiera się na rączkach i podnosi główkę, gdy leży na brzuchu;
• Zaczyna coraz bardziej interesować się zabawkami i wkłada je do ust.

Co potrafi 5-miesiączne niemowlę?

• Z ogromną ciekawością sięga po przedmioty i bacznie się im przygląda, obracając je w rączkach i potrząsając nimi;
• Coraz swobodniej przewraca się z pleców na boki, zaczyna tez przewracać się na brzuch;
• Podtrzymywane za ręce, podnosi się do pozycji siedzącej;
• Leżąc na brzuszku, potrafi przesunąć się kilka cm do przodu;
• Jego nadgarstki są coraz sprawniejsze, dzięki czemu potrafi już utrzymać butelkę i podnieść ją do ust;
• Rozpoznaje głosy rodziców oraz innych osób z najbliższego otoczenia;
• Zaczyna łączyć ze sobą głoski, wypowiadając pierwsze wyrazy, takie jak „gaga” czy „dada”.

Co potrafi 6-miesiączne niemowlę?

• Samodzielnie siedzi;
• Podpiera się na ramionach, zaczyna też powoli unosić tułów do góry;
• Pełza;
• Zaczyna chwytać przedmioty obiema rączkami, często przekłada też przedmioty z jednej ręki do drugiej;
• Chętnie bawi się stopami;
• Coraz częściej okazuje przywiązanie do najbliższych, np. śmieje się i gaworzy, gdy widzi rodziców, ale staje się nieufne, gdy w jego otoczeniu pojawia się ktoś obcy.

Co potrafi 7-miesiączne niemowlę?

• Podąża wzrokiem za upuszczonym przedmiotem;
• Podciąga nóżki pod brzuch, przymierzając się do raczkowania;
• Ustawiane do pozycji pionowej i trzymane pod pachami, prostuje i zgina nóżki, jest to tzw. „sprężynowanie”;
• Jego słownik poszerza się o kolejne sylaby;
• Zaczyna posługiwać się łyżką i jeść samodzielnie proste pokarmy.

Co potrafi 8-miesięczne niemowlę?

• Siedzi już samodzielnie bez podparcia, potrafi też usiąść z pozycji leżącej;
• Z coraz większą łatwością chwyta nawet najmniejsze przedmioty, używając kciuka i palca wskazującego;
• Reaguje na zakazy typu „nie wolno”, „zostaw”;
• Samodzielnie pije z kubeczka niekapka.

Co potrafi 9-miesięczne niemowlę?

• Coraz szybciej i sprawniej raczkuje;
• Próbuje wstawać, podtrzymując się mebli;
• Zaczyna interesować się obrazkami i książeczkami;
• Działa bardziej intencjonalnie, tzn. z nastawieniem na cel, który chce osiągnąć.

Co potrafi 10-miesięczne niemowlę?

• Samodzielnie wstaje i siada;
• Z pomocą rodzica/opiekuna potrafi już stawiać pierwsze kroczki;
• Wstaje podtrzymując się mebli i próbuje chodzić wzdłuż nich;
• Rozumie już pierwsze polecenia, np. „daj” i potrafi je wykonać;

Co potrafi 11-miesięczne niemowlę?

• Samodzielnie stawia już pierwsze kroczki;
• Schyla się i kuca;
• Wypowiada ze zrozumieniem swoje pierwsze słowa, najczęściej jest to „mama” lub „tata”;
• Wyraża swoje zdanie za pomocą gestów czy głosu;
• Wykonuje proste polecenia.

Co potrafi 12-miesięczne niemowlę?

• Zrobi już samodzielnie kilka kroków;
• Coraz częściej eksperymentuje, np. wspina się na łóżko czy fotel;
• Coraz trafniej rozpoznaje emocje i mimikę twarzy;
• Rozpoznaje własne odbicie w lustrze;
• Wskazuje paluszkiem na przedmioty, które chce dostać.

Rozwój psychomotoryczny niemowlaka jest procesem dość skomplikowanym i zależnym od wielu czynników – np. uwarunkowań genetycznych, otoczenia w jakim dziecko przebywa oraz jego własnego temperamentu. Rodzic nie powinien więc spodziewać się, że jego pociecha będzie rozwijać się w identyczny sposób, jak pozostałe dzieci w tym samym wieku. Obserwując malca, zawsze należy wciąć pod uwagę widełki czasowe, które często są dość szerokie. Przykładowo, niemowlak powinien zacząć stawiać swoje pierwsze kroki między 10. a 18. miesiącem życia. Jak widać, między przyjętą dolną a górną granicą normy jest aż 8 miesięcy, a więc naprawdę sporo.

Czytaj też: Bilans zdrowia dziecka – co sprawdza i dlaczego jest taki ważny? 

Ocena rozwoju niemowlaka – ważna kontrola wzrostu i wagi!

Na podstawie masy urodzeniowej oraz tempa przybierania na wadze w kolejnych tygodniach życia pediatra ocenia, czy maluszek rozwija się prawidłowo. Zdrowe, donoszone noworodki ważą od 2500 do 4000 g i mierzą ok. 50-55 cm długości. W pierwszych dniach życia dziecko traci ok. 10-15% masy urodzeniowej. Jest to całkiem normalne zjawisko, którym nie trzeba się niepokoić. Później dziecko będzie już stopniowo przybierać na wadze – w pierwszym miesiącu życia o ok. 600 g, a w kolejnych dwóch miesiącach o ok. 800-900 g. W okolicach 3 miesiąca życia tempo wzrostu dziecka nieco zwalnia – do 700 g / miesiąc. Później od 6 miesiąca do osiągniecia 1 roku życia przybiera już ok. 500 g miesięcznie.

Na przestrzeni pierwszych 12 miesięcy życia zmianie ulegają także proporcje ciała dziecka. Noworodek przychodzi na świat z nieproporcjonalnie dużą głową, która swoim obwodem przewyższa obwód klatki piersiowej. W dodatku ma ona wydłużony, stożkowaty kształt, co ma ułatwić maleństwu przeciśnięcie się przez wąski kanał rodny. Tułów noworodka jest długi, a kończyny skrócone. Z czasem główka zaokrągla się, a buzia wysmukla. Pod wpływem szybko rosnących płuc i zwiększającej się objętości serca klatka piersiowa malca znacznie się też poszerza.

Ocena rozwoju dziecka – warto udać się na do fizjoterapeuty

Poza regularnymi wizytami u pediatry, warto udać się z dzieckiem do doświadczonego fizjoterapeuty dziecięcego, który kompleksowo zbada malca. Oceni jego pierwotne i nabyte odruchy, upewniając się, czy przebiegają prawidłowo i wystąpiły w odpowiednim momencie życia dziecka. Sprawdzi też czy napięcie mięśniowe poszczególnych partii ciała (np. kończyn dolnych, kończyn górnych, brzucha) jest normalne, wzmożone czy obniżone. W trakcie badania wykona również serię testów, mających na celu sprawdzić, jak maluch reaguje na zmianę pozycji ciała. Fizjoterapeuta bada malca w pozycji na plecach oraz na brzuchu, sprawdzając czy dziecko właściwie podnosi głowę i podpiera się oraz czy przewraca z plecków na brzuch i odwrotnie. Na tej podstawie ocenia, na jakim etapie rozwoju jest dziecko oraz czy mieści się w normach.
Fizjoterapeuta bierze również pod uwagę, czy maluch utrzymuje kontakt z otoczeniem, reaguje na bodźce słuchowe i dźwiękowe oraz gaworzy.

Nieprawidłowy rozwój dziecka

Zaburzenia rozwoju ruchowego dziecka mogą mieć swój początek jeszcze w łonie matki. Mogą też być efektem komplikacji, do których doszło podczas porodu. Zdarza się, że dziecko ma osłabione lub wzmożone napięcie mięśniowe, a jego odruchy pierwotne, takie jak odruch ssania czy chwytania, nie przebiegają prawidłowo. Tego typu objawy są najczęściej rezultatem niedojrzałości ośrodkowego układu nerwowego lub jego uszkodzenia. Mięśnie takiego dziecka nie mogą przeciwstawić się sile grawitacji, a nabywanie kolejnych umiejętności motorycznych jest bardzo utrudnione. Zaburzenia ruchowe mają różny charakter i stopień nasilenia. Maluszek może, w zależności od miesiąca życia, nie kontrolować głowy albo obracać ją tylko w jedną stronę. Może też nie używać rączek lub używać tylko jednej z nich.

Warto pamiętać, że nie każde zaburzenie rozwoju ruchowego dziecka będzie miało charakter trwały. Nieprawidłowości tego typu często ustępują z czasem, pod warunkiem, że malec będzie odpowiednio prowadzony, np. przez dobrego fizjoterapeutę dziecięcego. Dzieje się tak, ponieważ mózg dziecka jest wyjątkowo plastyczny i bardzo szybko uczy się nowych wzorców ruchu – jeśli tylko systematycznie są powtarzane. I właśnie dlatego rodzic nie powinien ignorować żadnego niepokojącego symptomu w zachowaniu dziecka, by w razie potrzeby można było szybko wprowadzić skuteczną terapię.

Martwisz się rozwojem swojego dziecka? Skorzystaj z pomocy lekarza w  poradni pediatrycznej holsäMED!

Zadzwoń: 32 506 50 85
Napisz: info@holsaMED.pl