Waga w ciąży – ile powinna przytyć przyszła mama?
Przyrost kilogramów w czasie ciąży jest zjawiskiem całkowicie normalnym. Powoduje go nie tylko rosnący w brzuchu maluch. Wody płodowe także ważą swoje, podobnie jak rozciągająca się macica czy rozwijające łożysko. Ale czy to oznacza, że przyszła mama może tyć bez ograniczeń? Jaki przyrost masy ciała w czasie ciąży uznaje się za prawidłowy? I dlaczego jest to aż tak istotne? Usiądź wygodnie i przygotuj się na sporą dawkę wiedzy!
Jeść dla dwojga, nie za dwóch!
Podczas ciąży rośnie zapotrzebowanie organizmu kobiety na energię, podstawowe składniki odżywcze oraz witaminy i składniki mineralne. Ma to oczywiście związek z rozwojem płodu, rozwojem łożyska oraz tkanek matki. Od lat pokutuje jednak przekonanie, że kobieta w ciąży powinna jeść za dwoje, by jej dziecko było silne i zdrowe. Tymczasem prawda jest zupełnie inna. Jeśli kobieta przed zajściem w ciążę nie miała niedowagi, to kaloryczność jej diety w I trymestrze ciąży, według obowiązujących polskich norm żywienia, powinna się zwiększyć jedynie o 85 kcal / dobę. Z kolei w II trymestrze powinna być wyższa o 285 kcal/dobę, natomiast w III trymestrze o 475 kcal/dobę.
Nie więcej niż 12-13 kilogramów
To, ile kobieta przytyje w czasie ciąży zależy w dużej mierze od tego, jaka była jej waga wyjściowa, tzn. ile ważyła jeszcze przed zajściem w ciążę. Jeśli była prawidłowa, to przyszła mama powinna przytyć nie więcej niż 12-13 kg w ciągu całej ciąży (według różnych źródeł maksymalnie do 16 kg). W I trymestrze powinno to być od 0,5 do maksymalnie 2 kg, a w pozostałych trymestrach masa ciała przyszłej mamy powinna zwiększać się o ok. 0,5 kg / tydzień. Nieco więcej przybrać na wadze wolno kobietom, których waga przed ciążą była zbyt niska. W takim przypadku optymalny przyrost masy ciała to 12,5 do 18 kg. Dla kobiet z nadwagą ten przyrost powinien wynosić już nie więcej niż 7 – 11,5 kg, a dla kobiet z otyłością 5-9 kg.
WAŻNE: Na dodatkowe kilogramy w czasie ciąży składają się zarówno wody płodowe, jak i zwiększona objętość krwi, powiększające się piersi czy wreszcie masa samego dziecka.
Jakość ważniejsza od ilości?
W czasie ciąży tak samo ważna, a może nawet ważniejsza od kaloryczności diety jest jakość spożywanych posiłków. Jadłospis przyszłej mamy powinien być urozmaicony, bogaty w świeże warzywa, owoce, mięso, ryby, nabiał oraz produkty zbożowe. Od tego co zjada mama, zależy bowiem zdrowie maleństwa. Ponadto jakość diety wpływa na skład wód płodowych, a także na ich…SMAK! Mama może więc kształtować nawyki żywieniowe swojego potomka jeszcze przed jego narodzinami. Prawda, że niesamowite?
A co z suplementacją?
W czasie ciąży wzrasta zapotrzebowanie na wiele składników odżywczych i nawet prawidłowo zbilansowana dieta nie pokryje zwiększonych wymagań pokarmowych. Wszystkim przyszłym mamom zaleca się więc dodatkową suplementację niektórych składników odżywczych. Przede wszystkim kwasu foliowego, którego niedobór zwiększa ryzyko wystąpienia otwartych wad ośrodkowego układu nerwowego. Ponieważ tzw. wady cewy nerowej rozwijają się na przełomie 3. i 4. tygodnia ciąży, a więc wtedy gdy, kobieta jeszcze nie wie, że spodziewa się dziecka, specjaliści zalecają, aby przyjmować go już w okresie prekoncepcyjnym (co najmniej 6. tygodni przed zajściem w ciążę), a następnie kontynuować suplementację do 12. tygodnia ciąży.
Czytaj: Niedokrwistość z niedoboru żelaza – jak skomponować jadłospis?
Nadwaga w ciąży – groźna dla matki i dziecka
Kobieta w ciąży nigdy nie powinna dopuścić, aby rozwinęła się u niej otyłość, ponieważ stanowi ona bezpośrednie zagrożenie dla dziecka. Może skomplikować przebieg ciąży i porodu oraz zaburzyć rozwój płodu. Ponadto masa ciała przed ciążą, jak i jej przyrost w trakcie ciąży ma ścisły związek z masą urodzeniową dziecka. Dzieci kobiet otyłych oraz tych, które w czasie ciąży za dużo przybrały na wadze często rodzą się z makrosomią. To z kolei zwiększa ryzyko poporodowe wystąpienia dystocji barkowej u noworodka, urazów poporodowych oraz rozległych pęknięć krocza u rodzącej. Nadmiar kilogramów w trakcie ciąży zwiększa również ryzyko pojawienia się takich powikłań, jak cukrzyca ciążowa, nadciśnienie tętnicze czy przedwczesny poród.
Niedowaga w ciąży – równie niebezpieczna jak nadwaga!
Niedowaga, tak samo jak nadwaga, może być dla płodu bardzo niebezpieczna. Dzieci kobiet, które jeszcze przed ciążą miały niedowagę częściej rodzą się z niską masą urodzeniową. Są także bardziej narażone na wewnątrzmaciczne zaburzenia rozwoju, przedwczesny poród, a ostatnie badania naukowe wskazują, że w późniejszym życiu także na miażdżycę. Umieralność okołoporodowa tych dzieci jest także wyższa w porównaniu z dziećmi kobiet o prawidłowej masie ciała. Ponadto niezapewnienie dziecku w okresie płodowym wystarczającej ilości składników odżywczych mogą mieć w dorosłości nieprawidłowy profil lipidowy, nietolerancję glukozy, otyłość, nadciśnienie tętnicze czy chorobę wieńcową.
Reasumując, sposób odżywiania kobiety ciężarnej ma bezpośredni wpływ na masę ciała dziecka. Tymczasem zarówno zbyt niska, jak i zbyt wysoka masa urodzeniowa dziecka wiąże się z ryzykiem wystąpienia otyłości, cukrzycy i chorób serca już w życiu dorosłym. Dlatego każda przyszła mama powinna zwracać baczną uwagę na to co je, i ile przybiera na wadze w trakcie całej ciąży.