Kiedy dziewczynka staje się kobietą – dojrzewanie płciowe
Dojrzewanie jest naturalną częścią rozwoju każdego człowieka. Choć wiąże się z licznymi zmianami w sferze fizycznej czy psychicznej i nie zawsze jest przyjemne, nie da się go uniknąć. Pokwitanie ma jednak i dobre strony. W ten sposób młody organizm przygotowuje się do tego, jak być dorosłym. Dzięki dojrzewaniu dziewczynka przeistacza się w kobietę, która w przyszłości może zostać mamą. W poprzednim artykule omówiliśmy proces dojrzewania płciowego u chłopców. W tym wyjaśnimy, jak przebiega ono u dziewcząt.
Dziewczynki dojrzewają szybciej…
Dojrzewanie płciowe u dziewczynek rozpoczyna się między 8. a 13. rokiem życia, a więc nieco wcześniej niż u chłopców. Nie są to oczywiście sztywne granice. Każda dziewczynka rozwija się bowiem w swoim własnym tempie, jedna szybciej, druga wolniej. Nie da się wskazać konkretnego wieku, w którym powinno to nastąpić.
Dojrzewanie płciowe dziewczynek to proces regulowany hormonami…
…których produkcja rusza w momencie, gdy jajniki dostaną sygnał z pewnych obszarów mózgu, a dokładniej z podwzgórza i przysadki mózgowej. Pobudzone jajniki zaczynają wytwarzać estrogeny. To właśnie pod wpływem tych hormonów w ciele dziewczynki zachodzi szereg zmian.
Czy wiesz, że…. Dzieci dojrzewają dziś dużo wcześniej niż ich rodzice. Jeszcze 2-3 dekady temu u dziewczynek dojrzewanie rozpoczynało się w wieku ok. 12.‑13. lat, a u chłopców w wieku ok. 15.‑17. lat. Skąd wzięła się ta różnica? Nie udało się tego do końca wyjaśnić. Naukowcy są zdania, że może mieć to związek z większą podażą tłuszczów zwierzęcych w diecie.
Po czym poznać, że dziewczynka dojrzewa?
Dojrzewanie płciowe dziewczynek tak samo zresztą jak chłopców przebiega w 5 fazach. W pierwszej fazie, zwanej dziecięcą, która przypada na wiek 8. -12. lat u dziewczynek brak jeszcze jakichkolwiek oznak dojrzewania. Mniej więcej w wieku 8.–14. lat (średnio w okolicach 12. roku życia) dziewczynka wchodzi natomiast w fazę zwiastunów pokwitania i to właśnie wtedy jej ciało zaczyna powoli się zmieniać. Najbardziej charakterystyczny dla tej fazy dojrzewania jest gwałtowny przyrost wysokości i masy ciała. W okresie tym, nazywanym często skokiem pokwitaniowym, dziewczyna może zyskać nawet kilkanaście cm wzrostu w ciągu roku. Wydłużają się jej się ręce, nogi oraz stopy. Co ważne, w tym czasie zaczynają rosnąć także piersi. Warto zaznaczyć, że jest to proces kilkuetapowy, mogący trwać nawet kilka lat. Najpierw piersi zaczynają się bardzo delikatnie zaokrąglać. Otoczka brodawki sutkowej uwypukla się i poszerza. Na zewnętrznej części warg sromowych pojawiają się również pierwsze pojedyncze włosy.
W trzeciej fazie, czyli przedpokwitaniowej, występującej między 9. a 15. rokiem życia, wszystkie ww. zmiany postępują – dziewczynka rośnie, jej piersi stają się jeszcze pełniejsze, a brodawki sutkowe bardziej wyraźne. Początkowo skąpe owłosienie łonowe grubieje, ciemnieje i skręca się. Dziewczynka nabiera też bardziej kobiecych kształtów, jej biodra, uda i pośladki zaokrąglają się. Kolejnym typowym objawem tego okresu jest wypływanie przeźroczystej lub białawej wydzieliny z pochwy. To sygnał, że w przeciągu najbliższych miesięcy dziewczynka prawdopodobnie dostanie swoją pierwszą miesiączkę.
W okolicach 10. – 16. roku życia (średnio 13. rok życia) mamy do czynienia z tzw. pokwitaniem właściwym. Piersi dziewczynki są już mocno uwidocznione, owłosienie pojawia się także pod pachami, a to w miejscach intymnych zaczyna układać się w kształt trójkąta. W tym okresie u większości dziewczynek pojawia się miesiączka. Rozpoczęcie krwawienia oznacza fizyczną gotowość do poczęcia dziecka.
WAŻNE! Początkowo miesiączki często są nieregularne. Organizm może potrzebować nawet 2 lat na ustabilizowanie cyklu.
Dowiedz się więcej: Gdy córka staje się kobietą – przewodnik dla mamy
W ostatniej fazie dojrzewania płciowego, tzw. młodzieńczej, piersi dziewczyny są już w pełni rozwinięte, a miesiączki coraz bardziej regularne. Dziewczyna przestaje także rosnąć, osiągając ostateczną wysokość ciała.
Dojrzewanie – emocjonalny rollercoaster!
Dojrzewanie to okres istnej burzy hormonalnej w organizmie młodego człowieka. Buzujące hormony sprawiają, że zarówno dojrzewające dziewczyny, jak i dojrzewający chłopcy zmieniają swoje usposobienie. Stają się bardziej krytyczni wobec otaczającego świata. Przede wobec rodziców i nauczycieli, co niestety często bywa źródłem konfliktów. Pragną być bardziej niezależni i decydować o sobie, jedocześnie szukają aprobaty wśród rówieśników. Zaczynają też interesować się płcią przeciwną. Dziewczyny tak jak chłopcy w okresie dojrzewania doświadczają huśtawek nastrojów – tryskają dobrym humorem i śmieją się, by za chwile zupełnie bez powodu zacząć płakać. Taka niestabilność emocjonalna jest całkowicie naturalna i ustępuje zwykle po zakończeniu okresu dojrzewania.
Czas mija, a miesiączki brak? Zaburzenia dojrzewania płciowego
Są dziewczynki, u których dojrzewanie płciowe rozpoczyna się za wcześnie lub za późno. Taka sytuacja oznacza zaburzenia dojrzewania płciowego. O przedwczesnym dojrzewaniu płciowym mówimy wtedy, gdy objawy pokwitania pojawiają się zanim dziewczynka ukończy 8 lat. Jeśli natomiast pomimo ukończonego 13. roku rok życia nie ujawniły się u niej żadne z cech pokwitania, to wtedy mówimy o opóźnionym dojrzewaniu płciowym. W pierwszym przypadku powodem może być wrodzony przerost nadnerczy lub guzy jajników. W drugim – guzy przysadki mózgowej lub podwzgórza, niedożywienie albo niektóre uwarunkowane genetycznie zespoły wad wrodzonych, np. zespół Turnera.
Czytaj: Twoje dziecko ma 3 lata i jeszcze nie mówi? Oto możliwe przyczyny!
Jak widać, proces dojrzewania płciowego u dziewczynek ma swój początek w mózgu i jest regulowany hormonalnie. Dojrzewanie wiąże się z licznymi zmianami zarówno w sferze fizycznej jak i psychicznej. Nie jest to proces przyjemny, niemniej jednak każdy musi przez niego przejść, by móc wkroczyć w dorosłość.