Zadzwoń 32 506 50 85 
Oczy zwierciadłem stanu zdrowia. Jakie choroby z nich wyczytasz?
Mówi się, że oczy są zwierciadłem duszy. To prawda, ale jak się za chwilę przekonasz, mogą być zwierciadłem także i ciała. Sporo bowiem mówią o naszym zdrowiu i o tym, z jakimi borykamy się chorobami. Spoglądając w nasze oczy, okulista jest w stanie rozpoznać takie schorzenia ogólnoustrojowe jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze czy choroby wątroby. Dlatego jeśli chcemy mieć zdrowie pod kontrolą, powinniśmy regularnie odwiedzać jego gabinet.
Oczy zdradzą problemy z ciśnieniem
Nadciśnienie tętnicze może być przyczyną wielu zmian w obrębie narządu wzroku. Najczęściej zmiany te obejmują dno oka i nazywamy je retinopatią nadciśnieniową. Oglądając dno oka, okulista jest w stanie określić stopień zaawansowania nadciśnienia tętniczego. W przebiegu retinopatii nadciśnieniowej dochodzi bowiem do zwężenia i stwardnienia tętniczek, co z kolei wywołuje objawy ucisku tętniczo-żylnego na ich skrzyżowaniach. Jeśli uszkodzeniu ulegnie siatkówka, powstaną wybroczyny i wysięki, będące efektem gromadzących się w niej lipidów. Z kolei w bardzo zaawansowanym stadium może dojść nawet do obrzęku tarczy nerwu wzrokowego.
Zmiany naczyniowe powstałe na skutek nadciśnienia tętniczego przeważnie nie powodują pogorszenia widzenia, chyba, że dojdzie do przerwania ciągłości naczyń w siatkówce, zwłaszcza w obrębie plamki żółtej, czyli najważniejszego obszaru odpowiedzialnego za widzenie. Wówczas rzeczywiście wzrok może ulec pogorszeniu. Nagle chory zauważa, że nie widzi tak ostro, jak wcześniej, linie proste zakrzywiają się, a pole widzenia zawęża. Na szczęście nadciśnienie tętnicze można dziś skutecznie leczyć, dzięki czemu stosunkowo rzadko dochodzi do tak zaawansowanych zmian.
Zmiany w oczach mogą świadczyć o cukrzycy
Jednym z najcięższych powikłań cukrzycy jest tzw. retinopatia cukrzycowa. W jej przebiegu dochodzi do upośledzenia mikrokrążenia siatkówki. To z kolei uruchamia całą lawinę dalszych nieprawidłowości i zmian na dnie oka. Co okulista może dostrzec w oku cukrzyka? Po pierwsze mikrotętniaki, czyli poszerzone drobne naczynia siatkówki. Po drugie wspomniane już wcześniej wysięki, powstałe w wyniku magazynowania się lipidów. Ponadto w retinopatii cukrzycowej obserwuje się również krwotoczki, czyli wynaczynienia niewielkiej ilości krwi oraz obrzęki.
Postępująca retinopatia cukrzycowa prowadzi do powolnej utraty ostrości wzroku, a w zaawansowanych przypadkach nawet do całkowitej utraty zdolności widzenia. Chorobę tę uznaje się obecnie za główną przyczynę ślepoty w krajach rozwiniętych u pacjentów w przedziale wiekowym 20 – 65 lat. Dlaczego tak się dzieje? Z wielu powodów. Istotny jest na pewno czas trwania cukrzycy. Retinopatia cukrzycowa rozwija się średnio w ciągu 20 lat od rozpoznania cukrzycy u niemal 100% chorych z cukrzycą typu 1 i 60% chorych z cukrzycą typu 2. Ze statystyk wynika, że bardziej narażone na retinopatię cukrzycową są osoby, u których cukrzyca została rozpoznana w młodym wieku. Co więcej, u osób z cukrzycą typu 2 retinopatia rozwija się dość szybko – w ciągu 3 lat od rozpoznania choroby. Wszelkie wahania poziomu cukru we krwi mają bardzo niekorzystny wpływ na mikrokrążenie siatkówki i mogą sprzyjać szybszemu postępowi retinopatii. Dlatego tak ogromną rolę w jej zapobieganiu odgrywa systematyczna kontrola glikemii i przyjmowanie leków przeciwcukrzycowych.
Czytaj: Jęczmień, gradówka – miej na nie oko!
Zażółcenie białek ocznych – znak, że wątroba niedomaga
Zażółcenie białek oka ma związek z podwyższonym poziomem bilirubiny we krwi – żółtego barwnika będącego końcowym produktem przemian hemoglobiny. Taki objaw może wskazywać na wiele schorzeń – świadczyć o nadmiernym rozpadzie czerwonych krwinek albo o jakiejś chorobie wątroby, np. wirusowym zapaleniu wątroby, uszkodzeniu polekowym lub poalkoholowym. Żółte zabarwienie oczu jest również jednym z objawów zespołu Gilberta, łagodnej choroby metabolicznej, w której na skutek mutacji w jednym z genów bilirubina nie zostaje wydalona z organizmu, lecz zaczyna się w nim gromadzić. U noworodków zespół Gilberta objawia się przedłużającą się żółtaczką, u dorosłych okresowym zażółceniem skóry i gałek ocznych, zwłaszcza po spożyciu większych ilości alkoholu, większym wysiłku fizycznym, infekcji, stresie czy głodówce.
Choroby tarczycy – one też mogą być widoczne w oczach!
Zaburzenia czynności tarczycy mogą skutkować różnymi objawami ze strony narządu wzroku. Problemy z oczami pojawiają się zarówno przy niedoczynności jak i przy nadczynności tarczycy. Doskonałym przykładem takiej choroby może być choroba Gravesa-Basedowa. Jest to schorzenie o podłożu autoimmunologicznym, w którego przebiegu dochodzi do wzrostu ciśnienia śródgałkowego i włóknienia pozagałkowego. Zmiany przybierają postać nacieków limfocytarnych, z gromadzeniem się mukopolisacharydów. Chory odczuwa ból gałki ocznej i skarży się na suchość oka. Badanie okulistyczne wykazuje także pogorszenie ostrości widzenia. Powieki i spojówki chorego często są wyraźnie zaczerwienione i spuchnięte. Gałka oczna ma ograniczoną ruchomość we wszystkich kierunkach. Chory nie może swobodnie spoglądać w górę, w dół czy na boki. Typowy dla niedoczynności tarczycy w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa jest też jednostronny lub obustronny wytrzeszcz oczu.
Źródła choroby Gravesa-Basedowa należy szukać w genetyce oraz w środowisku. Jej rozwojowi sprzyjać może nadmierne spożycie jodu, choroby wirusowe, bakteryjne oraz promieniowanie. Schorzenie leczy się przy pomocy leków hamujących wydzielanie tyroksyny, czyli leków przeciwtarczycowych (inaczej tyreostatyków).
Żółte grudki na powiekach, biała obwódka wokół tęczówek – uwaga na wysoki cholesterol!
Te grudki to tzw. kępki żółte (inaczej żółtaki lub ksantomatozy). Powstają one na skutek gromadzącego się pod skórą nadmiaru cholesterolu. Kępki żółte przybierają rozmaite kształty i rozmiary. Mogą być twarde, miękkie, zupełnie płaskie albo nieco uwypuklone, występować w pojedynkę albo w większych skupiskach. Czynnikiem sprzyjającym powstawaniu kępek żółtych jest wysoki poziom cholesterolu całkowitego, frakcji LDL oraz niskie HDL i/lub wysokie stężenie trójglicerydów. Obecność charakterystycznych, żółtawych grudek na powiekach nie zawsze wynika jednak z wysokiego poziomu cholesterolu. Możemy je zobaczyć również u osób z chorobami wątroby, nerek, cukrzycą czy miażdżycą.
Kępki żółte usuwa się operacyjnie. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, trwa kilka minut i nie pozostawia praktycznie żadnych blizn. Operacja często nie rozwiązuje jednak problemu raz na zawsze. Jeśli chory nie zacznie brać leków i nie zmieni nawyków żywieniowych, by obniżyć cholesterol do prawidłowego poziomu, kępki żółte mogą utworzyć się na nowo. Dlatego tak ważne jest wprowadzenie odpowiedniej, niskotłuszczowej diety, wspartej farmakoterapią oraz aktywnością fizyczną.
Zobacz też: Latające „muszki” przed oczami – to męty ciała szklistego!
Jak widać, z oczu można wyczytać bardzo wiele. Nie tylko nasze emocje i nastroje, ale również choroby, z którymi boryka się organizm. Zaglądając do oka, lekarz może ocenić stopień zaawansowania cukrzycy, stwierdzić nadciśnienie tętnicze, wykryć chorobę wątroby, tarczycy oraz wiele innych schorzeń.
