24 czerwca 2019

Nieżyt nosa – przyczyny, sposoby leczenia

…zmian hormonalnych albo działania czynników drażniących. Katar jest efektem zapalenia lub dysfunkcji błony śluzowej nosa. Występuje tak samo u dorosłych, jak i u dzieci. Jak można go leczyć Odpowiedź znajdziesz w poniższym artykule.

Infekcyjny nieżyt nosa – najczęściej powodują go wirusy

Taki nieżyt ma przeważnie ostry przebieg i ustępuje samoistnie już po kilku dniach. Chyba, że dojdzie do nadkażenia bakteryjnego, wówczas może utrzymywać się dłużej. Sprzyjać bakteryjnemu nieżytowi nosa będzie wiele czynników, np. „dłubanie w nosie”, dostanie się do nosa ciała obcego lub przedziurawienie przegrody nosowej. Grzybicze zapalenie błony śluzowej nosa i zatok również będzie rodzajem infekcyjnego nieżytu nosa – jednak spowodowanego obecnością grzybów.

Alergiczny nieżyt nosa – to efekt kontaktu z alergenami

Alergiczny nieżyt nosa ma związek z IgE-zależnym stanem zapalnym błony śluzowej nosa. Rozwija się na skutek działania alergenów występujących w otoczeniu, a więc pyłków traw, drzew (głównie brzozy), krzewów, roztoczy, sierści zwierząt czy pleśni. Co ciekawe, katar alergiczny (zwany też siennym) występuje w naszej populacji dość często – zmaga się z nim nawet 25% Polaków. Niestety nierzadko towarzyszy mu też astma oskrzelowa (w ok. 1/3 przypadków).

Nie alergia, nie infekcja – to skąd ten katar?

Nieinfekcyjne niealergiczne zapalenie błony śluzowej nosa stanowi grupę schorzeń objawiających się nieżytem nosa. Występuje u osób, u których nie stwierdzono ani alergii, ani infekcji.

Taki nieżyt może być spowodowany np. działaniem niektórych leków (polekowy nieżyt nosa), lub być reakcją na gorące lub pikantne pokarmy (smakowy nieżyt nosa). Do tej grupy nieinfekcyjnych niealergicznych nieżytów nosa zaliczymy również nieżyt hormonalny. Najczęściej występuje on w okresie ciąży, ale może też mieć związek z cyklem menstruacyjnym lub niedoczynnością tarczycy. Nieżyt nosa w trakcie ciąży ma charakter fizjologiczny, ustępuje samoistnie i nie wymaga leczenia. Pojawia się zwykle podczas ostatnich 6 tygodni ciąży oraz do 2 tygodni po rozwiązaniu.

Z nieżytem nosa często borykają się osoby starsze (starcze zapalenie błony śluzowej nosa). Wynika on ze stopniowego zaniku kolagenu oraz osłabienia chrząstki przegrody nosowej wraz z wiekiem. Niekiedy nieżyt nosa ma też związek z wykonywanym zawodem. Tzw. zawodowy nieżyt nosa występuje u osób, które w codziennej pracy narażone są na działanie różnego typu toksycznych związków chemicznych.

Bywa, że zapalenie błony śluzowej nosa jest spowodowane zanikiem tej błony (tzw. atrofią). Taki nieżyt może powodować znaczne upośledzenie węchu oraz dawać uczucie zatkanego nosa czy przykrego smaku w ustach. Zanikowy nieżyt nosa objawia się ponadto obecnością dużych cuchnących strupów w przewodach nosowych.

Jak leczyć alergiczny nieżyt nosa?

Wbrew pozorom leczenie nieżytu nosa nie jest zadaniem łatwym. Skuteczność terapii zależeć będzie od prawidłowego wskazania przyczyny takiego nieżytu. Najlepiej ustali ją oczywiście lekarz laryngolog.

W katarze alergicznym podstawą leczenia jest unikanie kontaktu z alergenem. Dodatkowo stosuje się doustne lub donosowe leki przeciwhistaminowe. Najczęściej są to leki II generacji, ponieważ w przeciwieństwie do leków I generacji nie powodują one tylu działań niepożądanych, np. uczucia senności, suchości w ustach czy zatrzymania moczu. Leki przeciwhistaminowe II generacji dość szybko wchłaniają się z przewodu pokarmowego. Dzięki temu chory już po ok. 1 godzinie od wzięcia leku odczuwa poprawę. Co więcej, efekt utrzymuje się ponad 24 godziny, przez co nie trzeba ich przyjmować częściej niż raz na dobę.

W leczeniu alergicznego nieżytu nosa najlepsze efekty przynoszą jednak tzw. glikokortykosteroidy donosowe. Działają one silnie przeciwzapalnie na błonę śluzową nosa. Co więcej, nie tylko odblokowują nos, ale redukują też kichanie, swędzenie nosa oraz zmniejszają ilość wypływającej z niego wydzieliny. Poprawę stanu zdrowia widać już po kilku dniach od rozpoczęcia ich stosowania. Glikokortykosteroidy donosowe to leki bezpieczne, niemniej jednak u małych dzieci należy je stosować z pewną ostrożnością, ponieważ działają hamująco na oś podwzgórze-przysadka-nadnercza.

W leczeniu alergicznego nieżytu nosa zastosowanie znajdują również tzw. kromony donosowe. Jednak obecnie raczej rzadko się po nie sięga. Głownie ze względu na potrzebę ich częstego podawania (nawet 4 do 6 razy na dobę).
Poza lekami antyhistaminowymi i glikokortykosteroidami w leczeniu alergicznego nieżytu nosa stosuje się leki antyleukotrienowe, anty-IgE oraz miejscowe leki działające obkurczająco na błonę śluzową nosa. Bardzo pomocne, zwłaszcza w przypadku małych dzieci, może być też płukanie jamy nosowej roztworem soli.

Leczenie infekcyjnego nieżytu nosa

W większości przypadków infekcyjny nieżyt nosa nie wymaga leczenia farmakologicznego. Objawy same ustępują po ok. 7 dniach. W sytuacji gdy trwają dłużej niż 10 dni, najczęściej stwierdza się ostre powirusowe zapalenie nosa i zatok przynosowych. Przeważnie jest ono spowodowane wciąż utrzymującą się infekcją wirusową. W takiej sytuacji lekarz może zadecydować o włączeniu glikokortykosteroidów donosowych.

Zdarza się jednak, że po chwilowej poprawie stanu zdrowia objawy choroby wracają. Wówczas należy podejrzewać, że doszło do rozwinięcia się ostrego bakteryjnego zapalenia nosa i zatok, które będzie już wymagało podania antybiotyku. Najczęściej stosuje się antybiotyki na następujące szczepy bakterii: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis i Staphylococcus aureus.

Nie możesz poradzić sobie z nieustającym katarem?
Skorzystaj  z pomocy specjalistów holsäMED.

Zadzwoń: 32 506 50 85
Napisz: info@holsaMED.pl

 

---

Konsultacja merytoryczna

lek. med. Jakub Kwiatkowski  otolaryngolog Zawodowo związany z Centrum Medycznym holsäMED, gdzie  prowadzi konsultacje laryngologiczne dzieci i dorosłych. Zajmuje się diagnostyką  oraz leczeniem schorzeń górnych dróg oddechowych, narządu słuchu oraz równowagi.