Zadzwoń 32 506 50 85 
Mamusiu, nie mogę zasnąć – o zaburzeniach snu u dzieci
Statystycznie przesypiamy 1/3 naszego życia. Od jakości snu zależy więc bardzo wiele. Po dobrze przespanej nocy dużo lepiej funkcjonujemy w ciągu dnia: szybciej myślimy, jesteśmy bardziej wydajni i mamy lepszy nastrój. Niestety zaburzenia snu są problem dość powszechnym, zwłaszcza w populacji pediatrycznej. Tymczasem niedobór snu u dzieci może mieć bardzo negatywny wpływ na ich rozwój fizyczny, behawioralny, emocjonalny czy poznawczy. Skąd u dzieci biorą się problemy z zasypianiem? Jak sobie z tym radzić? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w artykule.
Spis treści:
- Ile godzin powinno spać dziecko? To zależy…
- Trudności z zasypianiem u dziecka – najczęstszą przyczyną są nieprawidłowe nawyki
- Mówienie przez sen, koszmary senne, lunatyzm – kilka słów o parasomniach
- Zaburzenia oddychania w czasie snu – częsty problem wśród najmłodszych
- Twoje dziecko nie śpi? Przyczyną może być choroba
- Diagnostyka zaburzeń snu u dzieci – jak powinna przebiegać?
- Leczenie zaburzeń snu u dzieci – w jaki sposób możemy poprawić sen dziecka?
Ile godzin powinno spać dziecko? To zależy…
Liczba godzin, jaką powinno przesypiać dziecko w ciągu doby zależy przede wszystkim od jego wieku. Noworodek śpi nawet kilkanaście godzin, jednak jego sen jest nieregularny, przerywany m.in. częstym karmieniem. Niemowlęta potrzebują ok. 12-16 godzin snu, przy czym należy w to włączyć zarówno sen nocny, jak i kilka krótszych drzemek w ciągu dnia. W kolejnych miesiącach życia dziecka ilość godzin snu skraca się. Roczne czy 2-letnie dziecko przesypia średnio 11-14 godzin w ciągu doby. Jego organizm przystosowuje się również do coraz dłuższego snu nocnego, choć w dalszym ciągu występują drzemki. Przedszkolaki (3-5 lat) potrzebują przeciętnie 10-13 godzin snu w ciągu doby. Drzemki stają się krótsze lub rzadsze, ale nadal są ważne. Czas snu dziecka w wieku szkolnym (6-11 lat) powinien oscylować między 9 a 11 godzin, z kolei nastolatka w wieku 14-17 lat – 8 do 10 godzin. Warto także wspomnieć, że dzieci wchodzące w okres dojrzewania z uwagi na zmiany hormonalne oraz zwiększoną ilość obowiązków szkolnych mogą mieć trudności z zachowaniem odpowiedniej długości snu.
Trudności z zasypianiem u dziecka – najczęstszą przyczyną są nieprawidłowe nawyki
Dziecięca bezsenność ma najczęściej charakter behawioralny i jest związana z nieprawidłową higieną snu. Dziecko może opóźniać moment pójścia spać lub stawiać opór przed położeniem się do łóżka. Takie zjawisko nazywamy bezsennością behawioralną z braku dyscypliny. Najczęściej mamy z nią do czynienia wtedy, gdy rodzic nie wyznacza maluchowi reguł dotyczących momentu zasypiania. W efekcie robi on wszystko, by moment ten opóźnić.
Drugim rodzajem bezsenności behawioralnej jest tzw. bezsenność behawioralna warunkowa. Wiąże się ona z tym, że dziecko jest w stanie zasnąć tylko w określonych warunkach, np. jedynie w obecności rodzica, jedynie podczas przytulania, kołysania, ssania piersi lub smoczka.
Czytaj też: Mamusiu, bolą mnie nóżki! Bóle wzrostowe u dzieci
Mówienie przez sen, koszmary senne, lunatyzm – kilka słów o parasomniach
Parasomnie, czyli różnego rodzaju zachowania pojawiające się w trakcie snu, występują u dzieci zdecydowanie częściej niż u osób dorosłych. Jest to rodzaj zaburzeń snu, często dziedzicznych i ustępujących wraz z rozwojem dziecka. Do parasomni zaliczamy m.in. somnambulizm (sennowłóctwo, lunatyzm), mówienie przez sen, koszmary senne, jaktacje (wykonywanie rytmicznych ruchów ciała lub głowy przed zaśnięciem albo po przebudzeniu), lęki i moczenie nocne. Mogą mieć one bardzo różną przyczynę i nie zawsze wymagają leczenia. Jednak choć same w sobie nie stwarzają bezpośredniego zagrożenia, mogą mieć niekorzystny wpływ na jakość snu dziecka.
Zaburzenia oddychania w czasie snu – częsty problem wśród najmłodszych
Najczęściej spotykanym zaburzeniem oddychania w trakcie snu w populacji pediatrycznej jest chrapanie oraz obturacyjny bezdech senny (OSA, obstructive sleep apnea). Według różnych szacunków nawykowe chrapanie może dotyczyć nawet 10-27% dzieci w wieku szkolnym, natomiast częstotliwość występowania bezdechu sennego ocenia się na 2-3%. Za zaburzenia oddychania w trakcie snu w populacji pediatrycznej najczęściej odpowiada przerost migdałków obserwowany u dzieci w wieku przedszkolnym oraz wczesnoszkolnym.
Twoje dziecko nie śpi? Przyczyną może być choroba
Mówiąc o przyczynach zaburzeń snu u dzieci, nie możemy zapominać o ich możliwym podłożu chorobowym. Infekcja górnych dróg oddechowych, ból ucha, ból zęba, dolegliwości gastryczne czy takie choroby przewlekłe jak astma albo atomowe zapalenie skóry (AZS) mogą uniemożliwić maluchowi spokojny sen lub utrudnić zasypianie.
Diagnostyka zaburzeń snu u dzieci – jak powinna przebiegać?
Wstępną odpowiedź na pytanie, dlaczego dziecko nie śpi, może dać już dobrze zebrany wywiad medyczny. W trakcie takiego wywiadu pediatra zadaje pytania o warunki, w jakich śpi dziecko (czy śpi samo czy z rodzicami), jak przebiega proces kładzenia się do łóżka, czy towarzyszą temu rutynowe czynności/ zachowania itp. Pediatra pyta również o ewentualne zdarzenia w ciągu nocy, np. o to, czy dziecko mówi przez sen, wybudza się, rusza się w szczególny sposób lub miewa koszmary.
Złotym standardem w diagnostyce zaburzeń snu u dzieci jest polisomnografia (PSG). Badanie to służy przede wszystkim do oceny poszczególnych faz snu i opiera się na się na analizie sygnałów EEG, EMG i EOG. Polisomnografię przeprowadza się zazwyczaj w nocy, podczas snu, pod nadzorem wyszkolonego personelu.
Dobrym pomysłem jest również prowadzenie dzienniczka snu. Pacjent lub rodzic przez okres ok. 2 tygodni zapisuje pory zasypiania i wstawania. Dane zebrane w takim dzienniczku stanowią dla lekarza cenne źródło informacji na temat charakteru zaburzeń snu u dziecka.
Zobacz też: Ciało obce w uchu lub w nosie – zasady postępowania
Leczenie zaburzeń snu u dzieci – w jaki sposób możemy poprawić sen dziecka?
Leczenie zaburzeń snu u dzieci zwykle przebiega wielotorowo. Obejmuje zarówno zmiany w stylu życia, jak i terapię farmakologiczną, jeśli jest to konieczne.
Aby ułatwić dziecku zasypianie, warto wprowadzić stałe godziny kładzenia się do łóżka. Ma to jednak sens tylko wtedy, jeśli będziemy starannie przestrzegać ustalonego harmonogramu snu – zarówno w dni powszednie, jak i w weekendy. Warto także stworzyć dziecku warunku pozwalające na wyciszenie się przed snem oraz ograniczyć dostęp do ekranów. Telewizja, komputery, smartfony i inne ekrany emitują światło niebieskie, które utrudnia zasypianie. Ważne jest również zapewnienie dziecku odpowiednich warunków do snu. Pokój, w którym śpi maluch powinien być cichy, ciemny i dobrze wentylowany. Należy również zadbać o wygodne łóżko i odpowiednią temperaturę w pomieszczeniu.
W niektórych sytuacjach lekarz może zalecić farmakoterapię, zwłaszcza jeśli inne metody nie przynoszą poprawy. Wybór odpowiedniego leku zależy od rodzaju i przyczyny zaburzeń snu u dziecka. Należy pamiętać, że farmakoterapia powinna być zawsze prowadzona pod nadzorem lekarza. Każde dziecko jest inne, dlatego indywidualne podejście i dostosowanie strategii leczenia są kluczowe dla powodzenia terapii.
Podsumowując, zaburzenia snu u dzieci są powszechnym problemem, który może mieć negatywny wpływ na ich rozwój fizyczny, behawioralny, emocjonalny i poznawczy. Niedobór snu u dzieci może być wynikiem nieprawidłowych nawyków, występujących u dziecka parasomni, ale może mieć też podłoże chorobowe. Kluczowe w diagnostyce zaburzeń snu u pacjentów pediatrycznych jest zebranie szczegółowego wywiadu. Sposób leczenia zaburzeń snu u dzieci zależy od przyczyny problemu. Zazwyczaj wystarczy zmiana dotychczasowych nawyków i wprowadzenie stałych godzin kładzenia się do łóżka oraz stworzenie dziecku odpowiednich warunków do spania. W niektórych przypadkach konieczne okazuje się jednak wprowadzenie farmakoterapii.
Twoje dziecko nie chce spać? Ma trudności z zasypianiem lub często wybudza się w nocy? Umów wizytę w poradni dziecięcej holsäMED i porozmawiaj z naszym pediatrą.
Zadzwoń: 32 506 50 85
Napisz: info@holsaMED.pl
