Badania profilaktyczne po 30-tce – jakie warto wykonać?
Przekroczyłeś trzydziestkę? To idealna okazja, by wykonać badania profilaktyczne, które ocenią stan Twojego zdrowia. Zrób je, nawet jeśli nic Ci nie dolega. Pamiętaj, że tylko dzięki profilaktyce jesteśmy w stanie wykryć wiele nieprawidłowości i chorób we wczesnej fazie rozwoju. Z tego artykułu dowiesz się, jakie badania po 30. warto wykonywać systematycznie.
Morfologia krwi
Z morfologii krwi możesz pozyskać wiele informacji na temat ogólnej kondycji swojego organizmu. Jakie na przykład? Zbyt niski poziom czerwonych krwinek (erytrocytów) może świadczyć o anemii i niedoborach żelaza lub witamin z grupy B. Z kolei zbyt niski poziom białych krwinek (leukocytów) może oznaczać spadek odporności organizmu, a zbyt wysoki świadczyć o toczącym się w organizmie stanie zapalnym. Tzw. leukocytoza często występuje również po intensywnym wysiłku fizycznym, zabiegach chirurgicznych czy oparzeniach. Może być też wynikiem silnego stresu i jest charakterystyczna dla kobiet w ciąży. Z uwagi na ogrom informacji, jakie możesz uzyskać dzięki morfologii, powinieneś/ powinnaś robić ją nie rzadziej niż raz do roku.
Ogólne badanie moczu
Badania profilaktyczne po 30. uwzględniają oczywiście także ogólne badanie moczu. Jest ono w stanie wykryć nie tylko infekcję przewodów moczowych, ale również cukrzycę czy zaburzenia pracy nerek. Nieprawidłowe parametry moczu mogą ponadto wskazywać na choroby wątroby albo zasygnalizować, że pijemy za mało wody.
Badanie glukozy we krwi
Badanie glukozy we krwi to badanie profilaktyczne po 30, o którym także nie możesz zapomnieć. Nieprawidłowy poziom cukru, poza oczywiście cukrzycą, może sugerować chorobę nerek oraz wiązać się z większym prawdopodobieństwem wystąpienia chorób naczyniowych. Im szybciej wykryjesz podwyższony poziom cukru we krwi, tym szybciej będziesz mógł działać, np. zmienić dietę na zdrowszą, zwiększyć aktywność fizyczną czy zacząć stosować leki przepisane przez lekarza.
Lipidogram
Zastanawiasz się, jakie badania krwi warto zrobić po 30 prócz wspomnianej morfologii? Kolejnym ważnym badaniem profilaktycznym wykonywanym z krwi jest lipidogram, inaczej profil lipidowy. Pozwala on ocenić stan gospodarki lipidowej w organizmie. Badanie określa stężenie cholesterolu (zarówno frakcji HDL jak i LDL) oraz trójglicerydów. Wysoki poziom cholesterolu jest głównym czynnikiem rozwoju miażdżycy, przewlekłej choroby polegającej na odkładaniu się blaszek miażdżycowych w ścianach naczyń krwionośnych. Nieprawidłowy lipidogram powinien skłonić Cię do zmiany trybu życia – zwiększenia aktywności fizycznej i rezygnacji z tłustego jedzenia.
Próby wątrobowe
Próby wątrobowe to badanie, którego nie może zabraknąć na liście badań profilaktycznych po 30. Dlaczego? Do zadań wątroby należy oczyszczenie organizmu z toksyn. Wątroba jest również głównym magazynem witamin i składników odżywczych. Od prawidłowego działania wątroby zależy więc działanie całego organizmu. Do najważniejszych badań weryfikujących pracę wątroby zaliczamy przede wszystkim enzymy wytwarzane przez hepatocyty (komórki wątroby): aminotransferazę asparaginianową (AST, AspAT, GOT), aminotransferazę alaninową (ALAT, ALT, GPT), fosfatazę alkaliczną (ALP) oraz gamma-glutamylotanspeptydazę (GGTP, gamma-GTP).
Badanie tarczycy
O tarczycy i jej kluczowej roli w organizmie człowieka pisaliśmy już nieraz. Tarczyca odpowiada za cały metabolizm oraz produkcję hormonów. Dzięki niej serce, układ pokarmowy, rozrodczy i nerwowy działają prawidłowo. Niedoczynność lub nadczynność tarczycy może być przyczyną wielu dolegliwości – od wahań wagi i wahań nastroju, po problemy ze skórą i zaburzenia miesiączkowania. Jeśli chcesz sprawdzić stan swojej tarczycy, wykonaj badanie USG oraz badania laboratoryjne: TSH, FT3, FT4, Anty-TPO i Anty-Tg.
Dowiedz się więcej: Tarczyca – niewielki narząd o wielkim znaczeniu!
Badania kobiet po 30 – co obejmują?
Każda kobieta, bez względu na wiek, powinna raz w miesiącu wykonać samobadanie piersi – najlepiej między 6. a 9. dniem cyklu, kiedy piersi są względnie najmniej bolesne. Ponadto każda 30-latka powinna przynajmniej raz do roku wykonać kontrolne USG piersi. Jeśli rozpoczęłaś 3 dekadę życia, musisz także pamiętać o corocznej cytologii. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu rak szyjki macicy był najczęstszą przyczyną zgonów z powodu nowotworów. Dzięki cytologii śmiertelność kobiet cierpiących na raka szyjki macicy zmniejszyła się aż o 70%.
Jakie badania po 30 roku życia mężczyzn?
Prócz wszystkich badań omówionych powyżej, 30-letni mężczyzna powinien poddawać się regularnym badaniom profilaktycznym w kierunku raka jądra, najczęstszego nowotworu złośliwego wśród panów. Do podstawowych markerów pozwalających wykryć raka jądra zaliczamy hormony alfa-fetoproteinę (AFP) oraz ludzką gonadotropinę kosmówkową (HCG). W diagnostyce wykorzystuje się także ultrasonografię.
Drugim pod względem częstotliwości występowania nowotworem u mężczyzn jest rak prostaty. Rzadko występuje on przed 40. rokiem życia. Coraz częściej mówi się jednak o tym, aby mężczyźni, którzy mieli w rodzinie przypadki tego nowotworu, zaczęli badać się w jego kierunku już w okolicach 30-tki. Warto podkreślić, że badanie gruczołu krokowego wykonywane per rectum jest badaniem zupełnie niebolesnym i trwa zaledwie chwilę. Innym narzędziem diagnostycznym w raku prostaty jest badanie na obecność antygenu PSA we krwi.
Jakie badania po 30 – podsumowanie
Podsumowując, nawet jeśli czujesz się dobrze, powinieneś regularnie poddawać się badaniom profilaktycznym, zwłaszcza po 30. roku życia! Jest to kluczowe, ponieważ wiele chorób, w tym nowotworowych, nie daje z początku żadnych widocznych objawów. Niestety większość z nas odwiedza lekarza dopiero wówczas, gdy pojawiają się dolegliwości. Najczęściej jest wtedy zbyt późno na jakiekolwiek skuteczne leczenie. Tymczasem wiele chorób można opanować lub nawet całkowicie wyleczyć, jeśli tylko zostaną rozpoznane odpowiednio wcześnie.