9 maja 2019

Haluksy – przyczyny, leczenie, profilaktyka

…czyli deformacji w obrębie stopy, która jest nie tylko nieestetyczna, ale i dość bolesna…Przeczytaj ten artykuł i dowiedz się, czym właściwie są haluksy i w jaki sposób możesz im zapobiegać.

Czym są haluksy?

Haluks (hallux valgus), zwany inaczej paluchem koślawym, jest najczęstszą deformacją stóp. Dotyczy nawet 2-4% naszej populacji. Zniekształcenie to powstaje w obrębie I stawu śródstopno-paliczkowego i polega na koślawym ustawieniu palucha oraz szpotawym ustawieniu I kości śródstopia. W efekcie w okolicy dużego palca stopy tworzy się charakterystyczne wybrzuszenie. Deformacji tej towarzyszy stan zapalny, który może być przyczyną bólu.

Haluksy – najczęstsze przyczyny

Haluks może być schorzeniem nabytym lub wrodzonym. Bardzo często jest skutkiem noszenia źle dopasowanego obuwia – na wysokim obcasie, o zbyt ciasnych noskach lub po prostu za małych – oraz wielogodzinnej pracy w pozycji stojącej.

Powszechnie uważa się, że haluksy dotyczą wyłącznie kobiet w średnim wieku. Nie jest to jednak prawda. Owszem, panie są bardziej narażone na wystąpienie palucha koślawego, właśnie z powodu noszenia butów na wysokim obcasie o spiczastych zakończeniach.
Z paluchem koślawym zgłaszają się jednak również mężczyźni i nastolatki oraz osoby preferujące obuwie o płaskich podeszwach. Na rozwój haluksów, poza działaniem czynników zewnętrznych, wpływ mają bowiem także czynniki genetyczne (schorzenie jest często dziedziczne) oraz choroby współwystępujące. Powstawaniu haluksów sprzyjają m.in.:

• nadwaga,
• reumatoidalne zapalenie stawów (RZS),
• stopa płaska i płasko-koślawa,
• końsko-szpotawe ustawienie stopy,
• osłabienie mięśni oraz więzadeł stopy,
• tzw. palce młotkowate,
• hipermobilność pierwszej kości śródstopia.

Haluksy – jakie dają objawy?

Haluksy mogą tworzyć się przez wiele lat i niestety, dopóki nie powodują bólu, często je ignorujemy. To błąd, ponieważ im szybciej pójdziemy do specjalisty i zaczniemy korygować koślawiący się palec, tym większa szansa, że unikniemy operacji chirurgicznej. Co powinno zwrócić naszą uwagę? Objawy towarzyszące powstawaniu haluksów są tak naprawdę dość typowe. Dlatego dobry ortopedia będzie potrafił szybko rozpoznać, w czym tkwi problem.

Początkowo zwykle pojawia się niewielki ból śródstopia, głownie podczas chodzenia. Może wystąpić również zaczerwienienie. Najbardziej charakterystycznym objawem, świadczącym o zaawansowaniu choroby, jest jednak deformacja dużego palca. W jego obrębie powstaje mniejsze lub większe wybrzuszenie. Paluch może też podwijać się pod palec sąsiadujący lub na niego nachodzić. Często zgłaszanym przez pacjentów problemem jest też uczucie pieczenia podeszwy w przedniej części stopy.

Postępująca deformacja dużego palca sprawia, że z czasem chory ma coraz większe problemy z doborem obuwia. Zbyt ciasne buty będą powodować bolesne otarcia i odciski. Niestety przy zaawansowanych zmianach nawet względnie luźne obuwie będzie sprawiać dyskomfort.

Haluksy – jak się je diagnozuje?

Stopa z haluksem ma charakterystyczny wygląd, dlatego lekarz (ortopeda, chirurg urazowo-ortopedyczny) już na postawie pierwszego kontaktu z pacjentem może rozeznać się, z czym ma do czynienia. Specjalista dokładnie ogląda stopę, sprawdza czy są na niej obecne odciski. Ocenia też oczywiście ułożenie poszczególnych palców względem siebie oraz łuk stopy. Ponadto sprawdza bolesność stopy (głównie trzeszczki i kaletki), ocenia napięcie mięśni i upewnia się, czy stopa zachowuje właściwą ruchomość. W trakcie konsultacji lekarze często proszą pacjentów o przejście kilku kroków. Dlaczego? Ma to na celu sprawdzić, w jaki sposób stopa obciążana jest podczas chodu. Na tym jednak nie kończy się cała diagnostyka…

Aby prawidłowo postawić diagnozę, nierzadko potrzebne są również dodatkowe badania. Podstawowym narzędziem diagnostycznym w przypadku haluksów jest zdjęcie RTG, najczęściej wykonane w dwóch płaszczyznach (projekcjach) – bocznej i od góry. Oba zdjęcia powinny być wykonane podczas obciążania kończyny.

Haluksy – leczenie

Sposób leczenia haluksów zależy od stopnia ich zaawansowania. Jeśli zmiany zwyrodnieniowe nie są jeszcze bardzo nasilone, stosuje się leczenie zachowawcze. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów aparatów korygujących, silikonowych osłonek, separatorów i klinów. Mają one przede wszystkim ustawić koślawy paluch we właściwej pozycji, a tym samym zapobiec pogłębianiu się deformacji. Dobór separatora oczywiście najlepiej skonsultować z lekarzem. Chory może też zaopatrzyć się w specjalne plastry. Nakleja się je na powstałe uwypuklenie, co chroni przed otarciami. Pacjentom z haluksami często zaleca się zakup specjalnych wkładek ortopedycznych, tzw. pelot. Dzięki nim przednia część stopy jest prawidłowo obciążana.

Dużą rolę w leczeniu haluksów odgrywa również odpowiednio dobrana fizjoterapia, a więc ćwiczenia ruchowe uzupełnione zabiegami fizykalnymi. W celu złagodzenia bólu i zmniejszenia stanu zapalnego w obrębie chorego stawu stosuje się m.in. jonoforezę, laser, ultradźwięki czy pole magnetyczne (magnetoterapię).

Jeśli haluksy są w zaawansowanym stadium, to niestety konieczne jest leczenie operacyjne. Zabiegi usunięcia haluksów przeprowadza się różnymi metodami, m.in. metodą Lapidusa, osteotomią Chevrona czy Scarfa.

Profilaktyka haluksów – lepiej zapobiegać niż leczyć

Jeśli chcemy uniknąć nieestetycznej i bolesnej deformacji stóp, jaką niewątpliwie są haluksy, powinniśmy przede wszystkim zadbać o odpowiednie obuwie. Zawsze wybierajmy buty wygodne, na płaskiej podeszwie, w dobrze dopasowanym rozmiarze i nieuciskające palców. Jeśli wiemy, że mamy skłonność do haluksów, bo np. wśród członków najbliższej rodziny są osoby borykające się z tym problemem, możemy zakupić specjalne wkładki ortopedyczne, które zmniejszą ryzyko powstania deformacji. Chcąc uchronić się przed haluksami, powinniśmy również pamiętać o zdrowej, zbilansowanej diecie oraz aktywności fizycznej. Regularne ćwiczenia pomogą nam nie tylko wzmocnić mięśnie i stawy, ale również zachować prawidłową wagę, dzięki czemu nie będą nadmiernie obciążane.

Haluksy odbierają Ci radość z chodzenia? Pozbądź się ich!
Umów się na konsultację ortopedyczną ze specjalistą holsäMED.

Zadzwoń: 32 506 50 85
Napisz: info@holsaMED.pl

 

---

Konsultacja merytoryczna

lek. med. Jakub Wąsik  specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu Absolwent lekarskiego wydziału Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Starszy asystent na oddziale I w Wojewódzkim Szpitalu Chirurgii Urazowej im. Dr Janusza Daaba w Piekarach Śląskich. Specjalizuje się w endoprotezoplastyce stawu biodrowego, korekcjach w obrębie stopy, operacyjnym leczeniu haluksów, leczeniu tendinopatii i bóli stawowych, iniekcjach dostawowych (kwas hialuronowy) i okołostawowych, diagnostyce i leczeniu urazów w obrębie miednicy, stawu biodrowego, stawu skokowego i stopy, zastosowaniu komórek macierzystych i osocza bogatopytkowego w leczeniu schorzeń ortopedycznych.