24 grudnia 2021

Staw skokowy – urazy, leczenie, profilaktyka

Staw skokowy łączy podudzie ze stopą

Staw skokowy stanowi połączenie kości podudzia z kośćmi stopy. Dzięki jego skomplikowanej budowie stopa może poruszać się w kilku płaszczyznach. Na staw skokowy składają się zasadniczo dwie struktury: staw skokowy dolny oraz staw skokowy górny.

Staw skokowy górny – budowa, ruchy

Staw skokowy górny (skokowo-goleniowy, potocznie kostka) jest stawem zawiasowym tworzącym połączenie kości piszczelowej, strzałkowej oraz bloczka kości skokowej. Staw ten pozwala na wykonywanie ruchu grzbietowego i podeszwowego stopy, czyli prościej rzecz ujmując na jej podnoszenie i opuszczanie. Staw skokowy górny umożliwia także ruchy prostowania i pochylania podudzia (goleni) w przód, gdy stopa stoi stabilnie na podłożu. Ponadto staw ten wyposażony jest w kilka wzmacniających go rodzajów więzadeł:

• więzadło przyśrodkowe (trójgraniaste),
• więzadło skokowo-strzałkowe przednie,
• więzadło skokowo-strzałkowe tylne,
• więzadło piętowo-strzałkowe.

Staw skokowy dolny – budowa i ruchy

Staw skokowy dolny stanowi połączenie kości skokowej z kością piętową oraz kością łódkowatą, dlatego też nazywany jest stawem skokowo-piętowo-łódkowym. Umożliwia ruchy odwracania i nawracania stopy, czyli unoszenia przyśrodkowego oraz bocznego brzegu stopy z równoczesnym zgięciem grzbietowym i przywodzeniem. Staw ten pozwala więc na odpowiednie dopasowanie ułożenia stopy do nierównego podłoża. Staw skokowy dolny wyposażony jest w więzadło skokowo-piętowe, które dzieli go na dwie odrębne struktury: część przednią oraz tylną. Każda z tych struktur ma własną torebkę stawową oraz więzadła.

Więzadła tylnej części stawu skokowego dolnego:

• więzadło tylne,
• więzadło przednie,
• więzadło przyśrodkowe,
• więzadło boczne,
• więzadło międzykostne.

Więzadła przedniej części stawu skokowego dolnego:

• więzadło piętowo-łódkowe podeszwowe,
• więzadło rozdwojone (rozdzielające się na dwie części stanowiące więzadła: piętowo-łódkowe i piętowo-sześcienne),
• więzadło skokowo-łódkowe.

Skręcenie stawu skokowego – czym jest?

Do skręcenia kostki może dojść na wiele różnych sposobów. Najczęściej mamy do czynienia z sytuacją, gdy stopa ulega nadmiernej inwersji (odwróceniu). Może się tak stać w trakcie szybkiego marszu, biegu czy skoku. Wówczas uszkodzone zostają więzadła boczne oraz torebka stawowa. Skręcenie kostki może być także następstwem nadmiernej ewersji (nawrócenia stopy) oraz powtarzających się drobnych urazów stawu skokowego. Skręcenie stawu skokowego może mieć 3 stopnie zaawansowania.

Czytaj też: Ścięgno Achillesa – najczęstsze schorzenia i urazy

Zwichnięcie stawu skokowego – co to za uraz?

Zwichnięcie stawu skokowego jest dość groźnym urazem. Polega bowiem na przesunięciu się względem siebie wchodzących w skład stawu powierzchni stawowych. Uraz ten często kończy się niestety rozerwaniem torebki stawowej oraz więzadeł, w które wyposażony jest staw skokowy.

Złamanie stawu skokowego – kiedy do niego dochodzi?

Do złamania stawu dochodzi wtedy, gdy zadziałają na niego siły większe, niż jest w stanie wytrzymać. Ciągłość kości zostaje wówczas przerwana – całkowite bądź niecałkowite. W przypadku stawu skokowego najczęściej mamy do czynienia ze złamaniem kości goleni.

Leczenie urazów stawu skokowego

Każdy uraz w obrębie układu ruchu wymaga konsultacji z lekarzem ortopedą, ponieważ jego zbagatelizowanie może zakończyć się powikłaniami. Poza tym nieleczone lub źle leczone kontuzje mają tendencję do nawracania. W diagnostyce urazów stawu skokowego stosuje się zarówno testy funkcjonalne jak i badania obrazowe: RTG, USG, badanie rezonansu magnetycznego. Sposób leczenia zależy oczywiście od rodzaju i rozległości kontuzji, jakiej uległ staw skokowy. Jeśli np. doszło do zerwania więzadeł lub skomplikowanego złamania, konieczne może być leczenie chirurgiczne. W przypadku drobniejszych urazów, np. stłuczenia, skręcenia I stopnia wystarczające może okazać się leczenie zachowawcze w postaci unieruchomienia stawu, stosowania leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych czy dobrze dobranej fizjoterapii.

Bezpośrednio po urazie stosuje się metodę PRICE, czyli zestaw prostych czynności, które mają zabezpieczyć kontuzjowaną kończynę i uśmierzyć ból. Metoda ta obejmuje: ochronę (protect), odpoczynek (rest), schładzanie (ice), ucisk (compression) oraz uniesienie (elevation). O metodzie PRICE pisaliśmy już wielokrotnie na łamach naszego bloga.

Rozgrzewka i dobrze dobrane obuwie – podstawa profilaktyki urazów stawu skokowego

Urazy sportowe, w tym urazy stawu skokowego, są bardzo często efektem niedostatecznego przygotowania naszego ciała do nadmiernego wysiłku fizycznego. Za słabo rozgrzane mięśnie łatwiej ulegają przeciążeniom, a ścięgna naciągnięciom. W takich przypadkach już zwykły spacer lub niewinna gra w piłkę może zakończyć się bardzo bolesną kontuzją. Na szczęście możemy ograniczyć ryzyko ich powstawania, odpowiednio przygotowując nasze ciało do aktywności fizycznej. Za każdym razem powinniśmy ją poprzedzić długą rozgrzewką, składającą się z ćwiczeń rozciągających oraz wzmacniających. Jeśli dobrze przyłożymy się do takiej rozgrzewki, możemy zmniejszyć ryzyko urazu nawet o 50%. Warto pamiętać również o tym, by dostosowywać intensywność ćwiczeń do aktualnej kondycji i nie robić nic ponad siły. Równie ważne będzie odpowiednio dobrane obuwie.

To może Cię zainteresować: Jak przygotować swój organizm do treningu biegowego

Reasumując, staw skokowy każdego dnia narażony jest na niemałe obciążenia. Z tego też powodu jest szczególnie narażony na urazy: zwichnięcia, skręcenia i złamania. Każdy uraz stawu skokowego wymaga konsultacji z lekarzem ortopedą i odpowiedniego leczenia, ponieważ nieleczona lub nieprawidłowo leczona kontuzja stawu skokowego może mieć tendencję do nawracania.

Doznałeś urazu stawu skokowego? Skonsultuj się z lekarzem ortopedą w poradni ortopedycznej holsäMED.

Zadzwoń: 32 506 50 85
Napisz: info@holsaMED.pl