Zadzwoń 32 506 50 85 
Ścięgno Achillesa – najczęstsze schorzenia i urazy
Ścięgno Achillesa (inaczej piętowe) jest największym i najmocniejszym ścięgnem w ludzkim ciele. Mierzy ok. 15 cm i ciągnie od pięty aż do połowy łydki. Ścięgno Achillesa zapewnia nam prawidłową lokomocję. Dzięki niemu możemy swobodnie chodzić, biegać, skakać czy stawać na palcach. Niestety przez to, że tak mocno je eksploatujemy, dotykają go różne schorzenia i urazy. W tym artykule postanowiliśmy się im przyjrzeć.
Ścięgno Achillesa – jego nazwa pochodzi od imienia greckiego herosa
Achilles był greckim herosem, bohaterem wojny trojańskiej. Matka Achillesa – Tetyda – by zapewnić synowi nieśmiertelność zanurzyła go w Styksie. W ten sposób jego ciało miało stać się odporne na ciosy. Jedynym nieodpornym miejscem była pięta, za którą matka trzymała niemowlę, zanurzając je w rzece. Achilles stracił życie jeszcze zanim Twoja została zdobyta – ugodzony w piętę strzałą wystrzeloną z łuku przez królewicza Trojańskiego Parysa. Stąd właśnie wywodzi się nazwa ścięgno Achillesa oraz związek frazeologiczny „pięta Achillesa”, który należy rozumieć jako słaby punkt kogoś lub czegoś. No, ale przejdźmy już do anatomii.
Samo ścięgno Achillesa jest dość solidną strukturą, potrafiącą udźwignąć nawet 460 kg! Zbudowane jest z połączenia mięśnia brzuchatego (ang. gastrocnemius) oraz znajdującego się nieco niżej mięśnia płaszczkowatego (ang. soleus). Razem mięśnie te tworzą mięsień trójgłowy łydki. W górnej części ścięgno Achillesa jest szerokie i płaskie, zwęża się natomiast ku dołowi, kończąc przyczepem na guzie piętowym.
Najczęstsze patologie ścięgna Achillesa
W obrębie ścięgna Achillesa mogą rozwijać się różne patologie. Do najczęstszych zaliczamy: zapalenie ścięgna Achillesa, naderwanie, naciągnięcie lub całkowite zerwanie. Każdej z nich będzie towarzyszył ból zlokalizowany nad guzem piętowym, czyli w miejscu przyczepu tego ścięgna lub kilka cm powyżej. Dolegliwości pojawiają się najczęściej w trakcie aktywności fizycznej, po jej zakończeniu, a w stanach przewlekłych również nad ranem. W tym miejscu warto wspomnieć, że na urazy i schorzenia ścięgna Achillesa narażone będą przede wszystkim osoby uprawiające różne dyscypliny sportu, np. biegi, piłkę nożną, koszykówkę, siatkówkę czy tenisa ziemnego. Uszkodzeniu ścięgna Achillesa będą sprzyjały przede wszystkim:
- błędy treningowe, np. brak rozgrzewki, ćwiczenie na zbyt twardym podłożu;
- nieodpowiednio dobrane obuwie;
- zbyt duża intensywność treningów;
- przewlekłe stany zapalne;
- brak aktywności fizycznej lub nieregularna aktywność fizyczna;
- miejscowa iniekcja kortykosteroidów;
- choroby współistniejące: otyłość, cukrzyca, dna moczanowa, reumatyzm;
- wiek powyżej 40 lat – z wiekiem ścięgna stają się mniej elastyczne, przez co są bardziej podatne na uszkodzenia.
Naciągnięcie ścięgna Achillesa
Naciągnięcie ścięgna Achillesa nie jest poważnym urazem, niemniej jednak nie należy go bagatelizować. W większości przypadków jesteśmy w stanie sami poradzić sobie z taką kontuzją – stosując zimne okłady, maści przeciwbólowe i przeciwzapalne oraz oszczędzając nogę przez jakiś czas. Jeśli ból nie ustępuje, konieczna jest oczywiście wizyta u ortopedy. Zbagatelizowane problemu może bowiem sprzyjać powstawaniu kolejnych urazów.
Czytaj też: Jak przygotować swój organizm do treningu biegowego?
Zapalenie ścięgna Achillesa
Zapalenie ścięgna Achillesa (tendinopatia ścięgna Achillesa) jest najczęściej wynikiem kumulacji przeciążeń i mikrourazów w obrębie tego ścięgna. Charakterystyczne dla tendinopatii ścięgna Achillesa, poza bólem występującym nad guzem piętowym, jest uczucie sztywności i trzeszczenia, zwłaszcza po odpoczynku. Przy zapaleniu ścięgna Achillesa konieczne jest zaprzestanie wszelkich treningów i oszczędzanie bolącej nogi na ok. 3 tygodnie. Ulgę przynoszą również zimne okłady. Pacjentowi z zapaleniem ścięgna Achillesa fizjoterapeuta może zaproponować odpowiednie ćwiczenia oraz zabiegi fizykoterapeutyczne Szczególnie zaleca się stretching oraz falę uderzeniową, która działa nie tylko przeciwbólowo, ale i przeciwzapalnie. Ponadto poprawia mikrokrążenie i przyspiesza metabolizm tkanek. Ścięgno Achillesa można ostrzyknąć również osoczem bogatopłytkowym, czyli koncentratem autologicznych (pochodzących od pacjenta) płytek krwi z niewielką ilością osocza. Metoda ta bardzo dobrze sprawdza się m.in. właśnie w leczeniu przewlekłych zwyrodnieniowych uszkodzeń ścięgien i stawów, będących efektem powtarzających się mikrourazów i przeciążeń.
Naderwanie ścięgna Achillesa
Naderwanie ścięgna Achillesa jest stanem poważniejszym od naciągnięcia. Oznacza bowiem przerwanie przynajmniej kilku włókien w ścięgnie. Kontuzji tej najczęściej towarzyszy silny ból w okolicy ścięgna, obrzęk i zaczerwienienie. Stopień naderwania ścięgna Achillesa może być różny, a ocenić go może wyłącznie specjalista. Leczenie naderwanego ścięgna Achillesa polega na stosowaniu zimnych okładów, leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych oraz odpowiednio dobranej fizjoterapii.
Zerwanie ścięgna Achillesa
Zerwanie ścięgna Achillesa jest najpoważniejszym i jednocześnie najczęściej występującym stanem patologicznym w obrębie tego ścięgna. Aby doszło do zerwania tak solidnej struktury, potrzeba sporego nakładu sił, np. obciążenia przekraczającego 400 kg. Ścięgno Achillesa może zerwać się w wielu sytuacjach, m.in. podczas nagłego wyskoku czy przyspieszenia w trakcie biegu. Towarzyszy temu nagły i bardzo silny ból umiejscowiony nad kością piętową. Osoby, które doświadczyły zerwania ścięgna Achillesa często powtarzają, że czuli jakby zostali w nie kopnięci lub uderzeni. Wielu chorych pamięta też specyficzny trzask. Ponadto po doznaniu kontuzji nie byli już w stanie samodzielnie się przemieścić. W przypadku zerwania ścięgna Achillesa okolica ta jest często obrzęknięta, zaczerwieniona i tkliwa uciskowo. Wyczuwalna jest także przerwa w ciągłości ścięgna. W diagnozowaniu zerwań ścięgna Achillesa wykorzystuje się testy kliniczne, które oceniają jego funkcje oraz badania obrazowe, przede wszystkim USG i MRI. Zerwane ścięgno Achillesa leczy się najczęściej operacyjnie, przy pomocy tzw. technik otwartych oraz zamkniętych.
Zobacz też: Ból po urazie sportowym – jak go uśmierzyć?
Podsumowując, ścięgno Achillesa, mimo swojej solidnej konstrukcji. może ulegać różnego typu urazom, takim jak zapalenie, naderwanie, naciągnięcie czy zerwanie. Patologiom tym sprzyja wiele różnych czynników, wśród nich najbardziej znaczące wydają błędy treningowe oraz niektóre choroby współistniejące, np. otyłość czy cukrzyca. Sposób leczenia urazu ścięgna Achillesa zależy od jego rodzaju i rozległości. Może ograniczać się do stosowania okładów i odpowiednio dobranej fizjoterapii, jednak niekiedy konieczna jest interwencja chirurgiczna.
