Zadzwoń 32 506 50 85 
Afazja – dlaczego odbiera zdolność mowy?
Kilka dni temu świat obiegła smutna wiadomość na temat stanu zdrowia Bruce’a Willisa. Rodzina aktora potwierdziła, że cierpi on na afazję, a nie jak wcześniej spekulowano na wczesną postać demencji. Z powodu swojej choroby odtwórca głównej roli w „Szklanej Pułapce” zmuszony jest zakończyć karierę, ponieważ zaburzenia pamięci i mowy uniemożliwiają mu pracę na planie. Czym jest afazja? Jak się objawia i czy można ją leczyć? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w artykule.
Afazja jest chorobą mózgu
Termin „afazja” pochodzi od greckiego słowa aphasia i oznacza osobę niemówiącą. Ma wiele definicji, co sugeruje, że jest to problem bardzo złożony. W dużym uproszczeniu afazja oznacza zaburzenie mechanizmów odpowiedzialnych za mowę i jej rozumienie (u osoby, która wcześniej miała te umiejętności) na skutek uszkodzenia określonych struktur mózgu.
Afazja to nie tylko problemy z mową
Osoby cierpiące na afazję mają problemy z komunikacją, zarówno w zakresie odbioru jak i wytwarzania komunikatów. Objawy afazji często wykraczają jednak poza trudności z wypowiadaniem i rozumieniem słów. Chory może mieć również zaburzenia czucia (bólu, dotyku, temperatury), kłopoty z liczeniem, czytaniem, znajomością zegara, schematem własnego ciała czy orientacją w czasie i przestrzeni. Nierzadko pojawiają się także zaburzenia motoryczne i niedowłady. Tuż przed uszkodzeniem mózgu bardzo często dochodzi do utraty świadomości, mogą pojawić się bóle głowy, mdłości czy jednostronne porażenie ciała. Choroba ma więc negatywny wpływ na wiele aspektów życia chorego, zagrażając wykluczeniem społecznym, a w konsekwencji nawet depresją.
Możemy wyodrębnić pięć podstawowych typów afazji:
- afazję ruchową (motoryczną, ekspresyjną) polegającą na upośledzeniu lub całkowitej utracie zdolności mówienia. Pacjent z tym rodzajem afazji potrafi wypowiadać pojedyncze słowa, ale są one zniekształcone i niegramatyczne. Chory rozumie jednak słowne komunikaty i prawidłowo reaguje na polecenia. Ten rodzaj afazji jest związany z uszkodzeniem mózgu w obszarze Broca.
- afazję czuciową (impresywną, sensoryczną, receptywną), która objawia się tym, że chory nie rozumie wypowiadanych do niego słów, nie jest więc w stanie wykonywać poleceń. Sam mówi dużo, lecz niezgodnie z tematem. Jego słowa są też bardzo zniekształcone. Ten rodzaj afazji jest związany z uszkodzeniem mózgu w obszarze Wernickiego.
- afazję ruchowo- czuciową (mieszaną), w której przebiegu chory ma kłopoty zarówno z tworzeniem wypowiedzi, jak i z jej zrozumieniem.
- afazję amnestyczną (nominalną) charakteryzującą się tym, że chory ma problem z nazywaniem przedmiotów, choć potrafi wyjaśnić do czego służą. Rozumie także polecenia, a wypowiadane przez niego słowa nie są zniekształcone i poprawne gramatycznie.
- afazję globalną (całkowitą, totalną), spowodowaną uszkodzeniem rozległych obszarów mózgu, w której przebiegu chory jest całkowicie pozbawiony umiejętności mówienia oraz rozumienia mowy.
Afazji nie należy mylić z dyzartrią, czyli zaburzeniem aparatu mowy. Dyzartria tym różni się od afazji, że chory wie, co chce powiedzieć, rozumie też kierowane do niego słowa, jednak nieprawidłowo działający język, podniebienie i nagłośnia, uniemożliwiają mu swobodną komunikację. Przyczyną dyzartrii jest uszkodzenie pnia mózgu, w którym znajdują się ośrodki kontrolujących aparat mowy nerwów czaszkowych.
Czytaj też: Demencja starcza czy już Alzheimer – jak to rozróżnić?
Afazja – co ją powoduje?
Zaburzenia mowy o charakterze afatycznym mogą być spowodowane wieloma czynnikami, np. przebytym udarem niedokrwiennym lub krwotocznym, guzem mózgu, ropniem, infekcją, chorobami neurodegeneracyjnymi (np. chorobą Alzheimera), urazem czaszkowo-mózgowym, spowodowanym, np. wypadkiem komunikacyjnym lub zatruciem toksynami. Poznanie przyczyny afazji jest niezwykle istotne, ponieważ od tego będzie zależał przebieg dalszego leczenia.
Rozmowa z pacjentem i badania obrazowe – diagnostyka afazji
Diagnostyką afazji zajmują się neurolodzy lub neurologopedzi. W pierwszej kolejności przy pomocy odpowiednich testów dokonują oni oceny neurolingwistycznej pacjenta. Następnie lekarz kieruje chorego na badania obrazowe: tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny w celu wykluczenia stanów zagrażających życiu, np. trwającego udaru mózgu czy nowotworu ośrodkowego układu nerwowego.
Leczenie afazji – ważny udział logopedy
Sposób postępowania z pacjentem cierpiącym na afazję zależy od jej przyczyny. Problemy z mową mogą bowiem ustąpić po usunięciu czynnika, który je wywołuje. Niekiedy jednak afazja utrzymuje się nadal i konieczne jest dalsze leczenie. Podstawą terapii są zajęcia z logopedą, który zadaje choremu odpowiednie ćwiczenia. Ich celem jest przywrócenie zdolności mówienia w najwyższym możliwym stopniu. Warto pamiętać, że afazja nie jest stanem nieodwracalnym, choć nie zawsze udaje się w pełni przywrócić utracone funkcje. Chory już zawsze może mówić wolniej, mieć uboższe słownictwo i kłopoty z rozumieniem bardziej złożonych komunikatów.
Podsumowując, afazja to częściowa lub całkowita utrata zdolności mowy oraz jej rozumienia, spowodowana uszkodzeniem struktur centralnego układu nerwowego. Stwierdza się ją w momencie, gdy u zdrowej dotychczas osoby pojawiają się problemy z mową. Najczęstszą przyczyną afazji jest udar mózgu lub uraz, jednak mogą to być także nowotwory, procesy zapalne, choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Alzheimera czy zatrucie toksynami. Ponadto afazja może dotyczyć różnych aspektów mowy – tworzenia zdań, ich rozumienia oraz odtwarzania. Diagnoza stawiana jest przez neurologa lub neurologopedę, a leczenie polega głównie na odpowiednio dobranych ćwiczeniach logopedycznych.
Szukasz dobrego neurologa? W poradni neurologicznej holsäMED świadczymy usługi w zakresie konsultacji specjalistycznych, rozpoznawania oraz leczenia chorób układu nerwowego u dorosłych i dzieci. Diagnozujemy i leczymy dolegliwości bólowe, choroby naczyniowe, chorobę Alzheimera i Parkinsona oraz powikłania pourazowe. Usługi świadczone są w ramach umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz prywatnie.
Zadzwoń: 32 506 50 85
Napisz: info@holsaMED.pl
