Zadzwoń 32 506 50 85 
Masz bóle w klatce piersiowej? Zrób próbę wysiłkową!
Próba wysiłkowa jest badaniem kardiologicznym i służy do oceny wydolności fizycznej pacjenta. Dzięki niemu możemy sprawdzić, jak nasze serce radzi sobie w warunkach zwiększonego wysiłku. Badanie to pozwala zdiagnozować wiele schorzeń układu krążenia, m.in. chorobę wieńcową. Elektrokardiograficzną próbę wysiłkową wykonuje m.in. się u pacjentów z bólami w klatce piersiowej, z niedomykalnością zastawki aortalnej serca, po zawale czy wszczepieniu rozrusznika.
Próba wysiłkowa, czyli prowokacja pod kontrolą
Podczas wysiłku fizycznego nasz organizm potrzebuje więcej tlenu. W tym celu zwiększa więc przepływ krwi przez naczynia wieńcowe. Rytm serca przyspiesza aż do osiągnięcia maksymalnej częstotliwości. U pacjenta z chorobą niedokrwienną serca po osiągnięciu pewnej granicy wysiłku organizm nie jest już w stanie pokryć zwiększonego zapotrzebowania na tlen. W efekcie pojawiają się u niego objawy niedokrwienia. Najczęściej następuje to jeszcze zanim rytm serca osiągnie maksymalną wartość. Elektrogardiograficzna próba wysiłkowa ma na celu doprowadzić do takiej właśnie sytuacji, ale w warunkach kontrolowanych.
Jak przebiega próba wysiłkowa?
Próbę wysiłkową przeprowadza się na bieżni ruchomej lub rowerku stacjonarnym (ergometrze). Po rozmowie z pacjentem i wykluczeniu ewentualnych przeciwskazań uniemożliwiających wykonanie badania, lekarz przypina do klatki piersiowej pacjenta specjalne elektrody (takie same jak przy standardowym EKG). Będą one rejestrowały zapis elektrokardiograficzny. Następnie zakłada na jego ramię mankiet ciśnieniomierza i tak „oprzyrządowany” pacjent jest już gotowy do wejścia na bieżnię/ rower stacjonarny. W trakcie badania obciążenie oraz nachylenie bieżni są stopniowo zwiększane aż do momentu osiągnięcia przez pacjenta maksymalnej dla jego wieku i stanu zdrowia częstości akcji serca. Co ważne, badanie może też zostać w każdej chwili przerwane – zarówno na prośbę samego pacjenta, jak i z powodu występujących u niego dolegliwości, np. zawrotów głowy, bóli w klatce piersiowej czy bladości skóry.
Protokoły stosowane w próbach wysiłkowych
Próbę wysiłkową wykonuje się według różnych protokołów, dobieranych indywidualnie do pacjenta. Każdy z nich obejmuje wstępną rozgrzewkę z małym obciążeniem, zwiększający się, nieprzerwany wysiłek, z rosnącym obciążeniem i określonym czasem jego trwania na każdym etapie oraz okres odpoczynku po wysiłku. Najczęściej stosowanym protokołem jest protokół Bruce’a. Wykonuje się go na bieżni ruchomej i polega na zwiększaniu szybkości przesuwu bieżni oraz konta jej nachylenia co 3 minuty.
Innym rodzajem próby wysiłkowej jest próba wykonana na cykloergometrze rowerowym. U osób o mniejszej sprawności fizycznej badanie to rozpoczyna się najczęściej od obciążenia 25 W, a potem zwiększa je co 2 minuty o kolejne 25 W. U pacjentów bardziej wydolnych fizycznie badanie rozpoczyna się od 50 W, a następnie co 3 minuty zwiększa obciążenie o kolejne 50 W.
Zobacz też: Poradnia kardiologiczna – czym się zajmuje?
Jak przygotować się do próby wysiłkowej?
Próba wysiłkowa jest badaniem, które nie wymaga żadnych szczególnych przygotowań. Na 2-3 godziny przed wejściem na bieżnię/ cykloeronometr pacjent powinien zjeść ostatni, lekki posiłek. W dniu badania powinien też wstrzymać się od palenia papierosów, picia kawy i mocnej herbaty, a co najmniej 12 godzin przed badaniem także od większego wysiłku fizycznego. U pacjentów z niestabilną dławicą piersiową test wysiłkowy powinien zostać wykonany nie wcześniej niż po upływie 48 godzin od wystąpienia objawów.
Nie każdy może poddać się próbie wysiłkowej
Przeciwwskazania do próby wysiłkowej możemy podzielić na względne i bezwzględne.
Przeciwwskazania bezwzględne:
- ostry zawał serca
- objawowe zwężenie zastawki aortalnej
- ostre rozwarstwienie aorty
- ostra zatorowość płucna lub zawał płuca
- ostre zapalenie osierdzia lub mięśnia sercowego
- niestabilna choroba wieńcowa
- objawowe zaburzenia rytmu serca
Przeciwwskazania względne:
- zwężenie pnia lewej tętnicy wieńcowej
- blok przedsionkowo-komorowy wysokiego stopnia
- zaburzenia elektrolitowe
- nadciśnienie tętnicze (>200/100 mm Hg)
- zaburzenia rytmu serca
- umiarkowane zwężenie zastawki aortalnej
- kardiomiopatia przerostowa
Próba wysiłkowa – czy to na pewno bezpieczne?
Z uwagi na ryzyko ewentualnych powikłań, np. nagłego spadku ciśnienia tętniczego, zaburzeń rytmu serca, omdlenia, a nawet zawału serca, próba wysiłkowa zawsze wymaga obecności lekarza. Pomieszczenie, w którym odbywa się badanie powinno być także wyposażone w przenośny kardiowerter-defibrylator. Warto jednak pamiętać, że próba wysiłkowa jest badaniem nieinwazyjnym, uznawanym bezpieczne, a ewentualne powikłania zdarzają się niezwykle rzadko.
Co próba wysiłkowa mówi o stanie zdrowia?
Interpretacją wyniku próby wysiłkowej zawsze zajmuje się lekarz. Badanie może dać jeden z trzech możliwych wyników: dodatni, ujemny lub niedokończony. O ujemnym wyniku elektrokardiograficznego testu wysiłkowego mówimy wtedy, gdy pacjent osiąga maksymalną częstotliwość rytmu serca, a mimo to zapis EKG jest prawidłowy i nie występują u niego żadne objawy niewydolności krążeniowej. O dodatnim wyniku testu wysiłkowego mówimy wówczas, gdy u pacjenta po osiągnięciu zamierzonej częstości akcji serca występują objawy typowe dla choroby wieńcowej, natomiast zapis EKG jest nieprawidłowy. Taka sytuacja jest wskazaniem do dalszej diagnostyki. Z niedokończoną próbą wysiłkową mamy natomiast do czynienia wtedy, gdy pacjent przerwie badanie pomimo nieosiągnięcia wymaganych parametrów i braku objawów świadczących o niewydolności serca.
Czytaj też: Choroba niedokrwienna serca – czym jest?
Podsumowując, test wysiłkowy jest bardzo ważnym badaniem kardiologicznym, które pozwala ocenić wydolność organizmu oraz pracę serca. Przeprowadza się go na rowerku stacjonarnym lub bieżni ruchomej, a zapis elektrokardiograficzny jest rejestrowany za pomocą elektrod przypiętych do klatki piersiowej pacjenta. Za pomocą testu wysiłkowego możemy m.in. zdiagnozować chorobę wieńcową czy ocenić skuteczność zastosowanej metody leczenia.
