22 października 2019

STOP otyłości – jak kształtować nawyki żywieniowe u dzieci?

W Polsce co piąty chłopiec w wieku szkolnym i co szósta dziewczynka zmaga się z nadwagą lub otyłością. Jak wspierać dzieci w utrzymaniu prawidłowej masy ciała i zatrzymać szerzącą się epidemię? Podpowiadamy w naszym najnowszym artykule.

Skąd plaga otyłości wśród dzieci?

Rozwój technologiczny spowodował, że nasze dzieci znacznie ograniczyły aktywność fizyczną. Korzystają z transportu publicznego albo wozimy je samochodami. Czas wolny nasze pociechy wolą spędzać przed ekranem telewizora lub komputera, zamiast bawić się na podwórku, jak to my robiliśmy, jeszcze będąc dziećmi. Mamy też dużo łatwiejszy dostęp do żywności – niestety wysoko przetworzonej i bardzo kalorycznej. Jemy nieregularnie i podjadamy między posiłkami. To samo robią nasze pociechy. Musimy też pamiętać, jak ogromny wpływ na rozwój otyłości mają emocje, zwłaszcza negatywne. Dziecko może zajadać szkolne stresy lub pocieszać się jedzeniem, gdy jest nieszczęśliwe (bo np. wdało się w konflikt z kolegą z klasy lub zostało odrzucone przez grupę rówieśniczą).

A może to przez geny?

Rzeczywiście udowodniono istnienie pewnej grupy genów, przez którą człowiek jest mniej lub bardziej podatny na otyłość. Geny sterują różnymi procesami zachodzącymi w ciele człowieka, również jego metabolizmem. Pojawia się zatem pytanie, czy otyłość może być dziedziczna, skoro tak duży udział w jej rozwoju mają geny. Poniekąd tak. Liczne badania pokazały, że otyli rodzice mają często otyłe dzieci. Musimy jednak pamiętać, że rodzice przekazują potomstwu nie tylko geny, ale również pewne nawyki i wzorce zachowań. Jeśli mama i tata jedzą tłusto, a czas wolny spędzają przed telewizorem, to ich pociecha prawdopodobnie będzie robić to samo. Trzeba pamiętać, że dziecko nie musi być otyłe, nawet pomimo obciążenia genetycznego. Oczywiście pod warunkiem, że rodzice wyrobią w nim nawyk zdrowego żywienia i będą zachęcać do aktywności fizycznej. Bo otyłość jest zawsze pewną wypadkową – działania genów i środowiska.

Dlaczego moje dziecko przybiera na wadze?

Przyczyną jest nadwyżka energetyczna. Dziecko przyjmuje z pożywieniem więcej kalorii, niż jest w stanie spalić przy swoim trybie życia. Innymi słowy, ma dodatni bilans energetyczny. O tym czy odczuwamy łaknienie decyduje zlokalizowany w naszym mózgu (konkretnie w podwzgórzu) ośrodek głodu i sytości. To on dostosowuje ilość spożywanego pokarmu do zapotrzebowania na energię. Oczywiście na apetyt dziecka wpływa bardzo wiele czynników – stopień aktywności fizycznej, wielkość spożywanych posiłków, ich smak, dostępność do jedzenia, a nawet sposób przyrządzenia posiłku. Jak zatem kształtować prawidłowe nawyki żywieniowe u dziecka?

Zadbaj o prawidłową dietę dziecka od najmłodszych lat

Pamiętaj, że im dziecko jest młodsze, tym łatwiej przyzwyczaić je do sięgania po zdrową żywność. Jeśli już w pierwszych latach życia dziecka będziesz popełniać błędy dietetyczne, to nieprawidłowe nawyki będą się utrwalać. Mało tego! Udowodniono, że kształtowanie nawyków żywieniowych odbywa się już na etapie życia płodowego. Dziecko poznaje smak żywności jeszcze w brzuchu mamy. To co kobieta je w trakcie ciąży, może mieć bezpośredni wpływ na późniejsze wybory żywieniowe jej dziecka.

Wprowadź różnorodność

Kluczowy w kształtowaniu nawyków żywieniowych jest moment, kiedy dziecko z diety mlecznej przechodzi na stałe pokarmy. Jest to czas, kiedy maluch próbuje wielu nowych rzeczy i dużo łatwiej zaakceptować mu nieznany dotąd produkt czy smak. Warto postawić wówczas na różnorodność, stopniowo włączając do diety dziecka – warzywa, owoce, ryby, mięso, kasze, pieczywo czy przetwory mleczne.

Pilnuj, aby dziecko jadło regularnie

Regularne spożywanie posiłków jest jedną z podstawowych zasad zdrowego żywienia. Jeśli nie chcesz narazić swojego dziecka na nadwagę, zadbaj, aby jadło 4-5 niewielkich posiłków dziennie, w miarę możliwości o stałych porach dnia. Dlaczego jest to tak istotne? Ponieważ organizm, który regularnie otrzymuje substancje odżywcze w mniejszych porcjach, niż np. w dwóch dużych, nie magazynuje ich później w postaci tkanki tłuszczowej. Pamiętaj też, aby Twoje dziecko zawsze jadło śniadanie. Nie jedzenie pierwszego śniadania wiąże się bowiem ze zwiększonym ryzykiem występowania otyłości.

Nie nagradzaj słodyczami

Dawanie słodyczy jest niestety jedną z najpopularniejszych form nagradzania dzieci. Słodycze są przecież stosunkowo tanie, łatwo dostępne i nie musimy poświęcać zbyt wiele czasu na ich zdobycie. Ofiarując dziecku słodki smakołyk w ramach nagrody, np. za dobre zachowanie czy dobrą ocenę w szkole, sprawiamy jednak, że dziecko traktuje słodycze jako coś wyjątkowego, coś na co trzeba zasłużyć. Pożąda ich więc jeszcze bardziej. Tymczasem dziecko możesz nagradzać na różne sposoby – kupując zabawkę, pozwalając obejrzeć ulubiony program w telewizji, proponując wyjście do kina, na basen czy organizując wspólną wycieczkę rowerową.

Oczywiście całkowicie zakazując dziecku jedzenia słodyczy, możesz osiągnąć zupełnie odwrotny efekt. Staną się one dla niego czymś szczególnie cennym i gdy tylko pojawią się w zasięgu wzroku, zacznie je jeść bez opamiętania. Słodyczy nie należy więc eliminować całkowicie, a jedynie zachować umiar w ich spożyciu. Możesz np. wprowadzić w domu zasadę: „słodycze jemy tylko w weekend” – choć z zachowaniem rozsądnej ilości. Oczywiście zasada ta powinna obowiązywać wówczas wszystkich członków rodziny – rodziców także.

Zachęcaj dziecko do aktywności fizycznej

Poza kształtowaniem właściwych nawyków żywieniowych bardzo ważne jest zachęcanie dziecka do aktywności fizycznej. Ruch jest tak istotny dla zachowania zdrowia, że umieszczono go nawet w nowej piramidzie żywienia – i to na samym dole, aby nadać mu szczególne znaczenie. Regularna aktywność fizyczna pozwoli twojemu dziecku zachować szczupłą sylwetkę, przyspieszy jego wzrost i wspomoże mineralizację kości. Zapobiegnie również powstawaniu wad podstawy – tak częstych u dzieci w wieku szkolnym. Jeśli chcesz, aby twoje dziecko uniknęło nadwagi i otyłości, staraj się ograniczyć mu dostęp do telewizora czy komputera (np. do 1 godziny dziennie). Zachęcaj natomiast do wspólnej aktywności fizycznej – możecie razem jeździć na rolkach, na rowerze, pograć w piłkę albo pójść na basen – możliwości jest naprawdę wiele!

Świeć przykładem!

Pamiętaj, że dzieci uczą się świata, obserwując dorosłych. Przejmują po nich nawyki i pewne zachowania. Dziecko nie nauczy się sięgać po zdrowe produkty, jeśli będzie co chwilę będzie widzieć swoich rodziców jedzących pizzę i siedzących przed telewizorem. Jeśli jesteś rodzicem i chcesz, aby twoje dziecko zdrowo jadło i spędzało więcej czasu na aktywności fizycznej, daj mu dobry przykład i pokaż, że Ty sam jesz zdrowo i lubisz aktywnie spędzać czas.

Masz dziecko z nadwagą lub otyłością?
Umów się na konsultacje do poradni dietetycznej holsäMED i pomóż mu zachować zdrowie!

Zadzwoń: 32 506 50 85
Napisz: info@holsaMED.pl

 

---

Konsultacja merytoryczna

mgr Joanna Jurkiewicz-Przondziono dietetyk kliniczny Absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Zawodowo związana z Centrum Medycznym holsäMED, gdzie na co dzień pracuje z pacjentami z nadwagą, otyłością, chorobami dietozależnymi, niepłodnymi parami oraz kobietami z endometriozą i zespołem policystycznych jajników.